Het inloophuis van het Drugspastoraat Amsterdam bevindt zich aan de Van Ostadestraat in de wijk De Pijp, niet ver bij de protestantse Oranjekerk vandaan. Elke donderdagmiddag kunnen drugsverslaafden en dak- en thuislozen hier vrij in- en uitlopen, een praatje maken, wat eten of drinken.

Het is een van de activiteiten die de interkerkelijke stichting ontplooit, vertelt Lieshout. „Waarbij het onze grote wens is om nog eens een éígen onderkomen te krijgen, want dat hebben we niet. We zitten dan hier, dan daar. Overigens zijn er wel vergevorderde plannen in die richting.”

Een derde van zijn tijd is de drugspastor werkzaam op locaties van HVO-Querido, een instantie die „huisvesting biedt aan onbehuisden.” Onder hen bevinden zich nogal wat drugsverslaafden. „Ik probeer er voor hen te zijn.”

Elke zondag is er daarnaast een kerkdienst in een zaaltje van het Leger des Heils op de wallen, en tweewekelijks worden vrouwenavonden georganiseerd. „Verder ga ik wekelijks op huisbezoek, bij wie ik maar terechtkan – thuis, maar ook in de gevangenis. En ieder jaar reizen we met een groep verslaafden naar het Franse bedevaartsoord Lourdes.”

Op dit moment is er contact met zo’n 800 mensen uit de doelgroep. „Dat lijken er heel wat, maar als je bedenkt dat Amsterdam duizenden verslaafden telt, dan valt dat nog wel mee.” Al neemt zeker het aantal verslaafden aan harddrugs af, schat Lieshout in. „Alcohol is inmiddels een veel groter probleem.”

Met welke boodschap benadert hij mensen? „Het gaat er in dit werk om mensen onvoorwaardelijk te accepteren, als geschapen naar het evenbeeld van God. Kijk, dat een drugsverslaafde zou moeten stoppen met gebruiken, weet hij of zij zelf ook wel. Maar dat kan hij nu juist niet. Vaak wordt gedacht dat verslaving een keuze is: je kiest ervoor om aan de drugs te gaan. En dat gebeurt ook wel, onder druk van vrienden bijvoorbeeld. Maar wij benaderen verslaving als een ziekte: iemand die drugs gaat gebruiken, is heel vaak beschadigd, mist iets, ervaart pijn, voelt zich leeg. En zolang dat zo is, blijft hij gebruiken. Wat wij daarom proberen, is zo iemand een nieuw perspectief op zijn leven te geven, zodat hij minder afhankelijk wordt van de drugs.”

„Aansprekend” noemt Lieshout de Bijbelse geschiedenis van de Emmaüsgangers. „Jezus komt bij hen lopen, en vraagt: „Waar hebben jullie het over? Waarom kijken jullie zo somber?” En zegt dan: „Zou het ook niet kunnen dat…?” In ons werk proberen we eigenlijk iets vergelijkbaars te doen – mensen op een andere manier naar hun leven, naar wat er gebeurd is, laten kijken.”

Moedbenemend, misschien? „De keren dat ik met een gevoel van „Yeah! Gelukt!” naar huis rijd, zijn zeldzaam, ja. Je vraagt je echt weleens af of wat je doet zoden aan de dijk zet. Maar aan de andere kant zie je zo af en toe toch grassprietjes gaan groeien. En dat is dan zó mooi.”

Aangrijpend blijven de zogenoemde gemeentelijke begrafenissen, zegt Lieshout, begrafenissen dus van verslaafden om wie niemand zich nog bekommert en die door de gemeente Amsterdam worden bekostigd. „Ik heb het meegemaakt, bij het verzamelgraf op begraafplaats Sint-Barbara, dat er dan halverwege nog één neefje komt aanlopen. Dan denk ik: hoe eenzaam kun je sterven…”

Drugspastor

Naam: Mark Lieshout

Leeftijd: 63

Functie: drugspastor bij het Drugspastoraat Amsterdam

Kerkelijke achtergrond: rooms-katholiek (aangesteld vanuit het bisdom Haarlem-Amsterdam)

Aantal jaren in dienst: 5

Was eerder: legeraalmoezenier (zo’n 25 jaar)

Pastoraat onder „uitgekotsten”

Het Drugspastoraat Amsterdam ontstond eind jaren tachtig. De hoofdstad telde toen zo’n 7500 drugsgebruikers, van wie er velen overleden aan aids. Om íéts voor hen te doen, werd in 1990 vanuit de Amsterdamse Raad van Kerken de eerste drugspastor aangesteld, Ricus Dullaert. In de Petrus en Pauluscrypte, hartje wallen, opende de rooms-katholieke Dullaert een ‘kerk’. Tien jaar lang was Dullaert het „boegbeeld van een kerk voor uitgekotste mensen”, zoals Het Parool hem ooit omschreef.

Op dit moment telt het drugspastoraat twee pastores: de rooms-katholieke Mark Lieshout en, sinds vorig jaar, de protestantse predikante Christien Crouwel.

zomerserie Kerk in Amsterdam

Dit is het zesde deel van een serie over de rol die de kerk in Amsterdam –ooit een gereformeerde stad– anno 2018 nog speelt. Op 16 augustus deel 7.