„Dit is een diepe scheur”, zegt Erik Schuringa. De medewerker van waterschap Hunze en Aa’s steekt op deze zonovergoten dinsdagmorgen een ijzeren staaf in de gortdroge dijk langs het Slochterdiep. ,Zo’n 80 centimeter diep is deze spleet”, zegt Schuringa. ,Dit stukje van de dijk moeten we dus in de gaten houden.”

Dijkdoorbraak

Spiedend en speurend loopt Schuringa over de dijk langs de vaart, niet ver van het Groningse dorp Harkstede. Een kikker springt door het gras. Het felle geel van honderden zonnebloemen steekt af tegen een maisveld. Akkers liggen er schraal bij. Hier heerst de rust van Noordoost-Groningen. Waar je buurtschappen als Schaaphok en Denemarken tegenkomt.

De extreme droogte bezorgt de waterschappen deze weken handenvol werk. Zo moeten controleurs een oogje in het zeil houden op de dijken. Die kunnen scheuren gaan vertonen. In extreme gevallen kan dat tot een dijkdoorbraak leiden.

Calamiteit

Met name de 3500 kilometer aan veendijken in Nederland is kwetsbaar. Als je bij een waterschap de naam ”Wilnis” laat vallen, gaan er meteen bellen rinkelen. In 2003 brak een veendijk bij het Utrechtse Wilnis in tijden van droogte. Een dijklichaam schoof over een lengte van 60 meter de polder in. De ringvaart viel hierdoor bijna droog. In de straten van een woonwijk in Wilnis kwam een halve meter water te staan. Sinds die calamiteit zijn veendijken her en der opgeknapt.

Van de ongeveer 800 kilometer aan kades binnen het waterschap Hunze en Aa’s bestaat zo’n 45 kilometer onder meer uit veen, zo vertelt leidinggevende Henk Bakker. Rond acht uur dinsdagmorgen drinken hij en een vijftal collega’s een bak koffie in een onderkomen van het waterschap in Siddeburen. Een halfuur later zwermen ze uit. Stevige schoenen aan. De prikstok in de hand. De brandende zon op het hoofd.

Normaal gesproken inspecteert het waterschap twee keer per jaar de staat van de dijken. Maar door de extreme droogte gaan de controleurs al zo’n anderhalve maand wekelijks op pad. Mocht een dijk ergens het begeven, dan kan land op sommige plekken in Groningen tot een meter onderstromen. „We blijven er rustig onder”, lacht Bakker.

Om te voorkomen dat een dijk bezwijkt, besproeit het waterschap sommige stukken dijk. Een boot pompt water op en benevelt daarmee de kade. Doel daarvan is dat zo’n kering niet al te ‘verbrokkeld’ wordt, waardoor scheuren kunnen ontstaan. Zo bevochtigde het waterschap onlangs uit voorzorg een kurkdroge dijk bij het Zuidlaardermeer, bij Kropswolde. „Een kwetsbaar stuk dijk”, zegt Bakker. „Als die zou doorbreken, komt een nabijgelegen camping onder water te staan.”

Drone

Voor een belangrijk deel is dijkinspectie nog altijd ambachtelijk handwerk. Of liever: oogwerk. Dus: inspecteurs kijken ter plekke hoe de dijk erbij ligt. Toch maken waterschappen steeds meer gebruik van technische hulpmiddelen. Zo is er al geëxperimenteerd met dijkcontrole via satellietbeelden. In waterschap Hunze en Aa’s maakte een drone kortgeleden opnames van dijkvakken. „Je kunt dan achteraf iedere centimeter van de dijk bekijken”, zegt Bakker.

Het droge gras knispert onder de schoenen van Erik Schuringa. Hij kent de zo’n 10 meter brede dijk langs het Slochterdiep van haver tot gort. ,Ik weet waar de meest kwetsbare plekken zitten.” Hij loopt een eindje naar beneden, richting landkant. „Als het hier vochtig zou zijn, duidt dat erop dat er water door de dijk sijpelt.” De waterschapsman prikt de stok in een scheurtje in de dorre aarde. ,Vijf centimeter diep. Niks loos dus.”

Muts

Rond halftien klimt de temperatuur boven de 20 graden. Het deert Schuringa niet zo. Hij houdt van werken in de natuur. In stormachtige tijden kan zo’n inspectierondje langs de dijken heel anders zijn. „Dan ben je blij dat je een muts op hebt.”

>>rd.nl/dijkinspectie2018 voor video.