Vanmiddag geeft hij eerst catechisatie aan jongeren uit zijn parochie. Daarna staan er twee huwelijksplechtigheden op het programma. Priester Dayroyo Saliba Antonios (44) van de Syrisch-orthodoxe kerk in Amsterdam is deze zaterdagmiddag in juli drukbezet.

De Moeder Godskerk bevindt zich in het centrum, aan de Keizersgracht. In het water passeren geregeld rondvaartboten. Iets verderop klinken elk uur de klokken van de Westerkerk.

„Abuna”, vader, zo spreken de Syrisch-orthodoxen priester Antonios –zwarte pij, ketting met een kruis om de nek– aan. Hij volgde onder meer in Damascus zijn theologische opleiding. Sinds 2007 is hij verbonden aan de Moeder Godskerk, nadat hij eerder in een klooster in Losser diende.

Zijn wieg stond in Tur Abdin, een stad in het oosten van Turkije, maar hij groeide op in Nederland, waar zijn familie in 1974 naartoe trok. „Mijn ouders vluchtten weg uit Tur Abdin, omdat moslims het gebied in het vanouds christelijke Mesopotamië overnamen.”

Van de elf Syrisch-orthodoxe kerken in Nederland staan de meeste in Twente. In 1985 kochten de Syrisch-orthodoxen de eerste kerk in Amsterdam. Zo’n vijftig, zestig families vormden de basis van de parochie. Zij kwamen voortaan samen in de voormalige rooms-katholieke kerk aan de Keizersgracht. Op dit moment telt de parochie ruim 160 gezinnen, terwijl er in Amsterdam-West en in Badhoevedorp inmiddels ook Syrisch-orthodoxe kerken werden gesticht.

„Als er ergens een kerk is, trekt dat gezinnen aan”, zo verklaart priester Antonios de groei. De laatste jaren sloten enkele Syrische vluchtelingen zich bij de Moeder Godskerk aan, evenals een handvol Irakezen en Nederlanders. Maar het gros van de gemeenschap heeft nog steeds zijn wortels in het oosten van Turkije.

De mis trekt op een doorsneezondag 300 tot 400 bezoekers. Met Kerst en Pasen schuiven er soms wel duizend mensen aan in de banken. Op zaterdagmiddag is er een vesper, maar vanwege de twee bruiloften gaat die vandaag niet door. De uiteinden van de kerkbanken zijn voor de gelegenheid versierd met witte strikken.

Voordat het eerste bruidspaar bij de kerk arriveert, geeft priester Antonios in een bijzaal les aan ruim twintig jongeren. „Ik geef uitleg over de leer van Christus, over de Bijbel. En ik geef lessen Aramees, de taal die Jezus sprak.”

In de ruime kerk, die dateert uit 1854, springen vele schilderijen in het oog. Ze belichten de kruisweg van Jezus. In diverse donkere hoeken kunnen bezoekers een kaarsje branden. De diensten hebben plaats in het Aramees. „De tekst van de liederen wordt in de Nederlandse vertaling op schermen geprojecteerd. Dan kunnen ook jongeren die het Aramees niet beheersen, meezingen.”

De parochianen ontmoeten elkaar niet alleen rond de mis, maar ook tijdens sociale activiteiten. „We hebben jongerenvoetbal, barbecueën soms met elkaar of maken een uitstapje, zoals een bezoek aan een klooster.”

Hoewel velen afkomstig zijn uit Turkije is de gemeenschap sterk betrokken op het door oorlog verscheurde Syrië. „Daar zetelt ons patriarchaat. Veel van onze mensen hebben er familieleden. We maken ons zorgen om wat er met de kerk in Syrië gebeurt. Het mag niet zo zijn dat alle christenen uit het land verdwijnen.”

Moeder Godskerk

Wat: Syrisch-orthodoxe kerk

Waar: Keizersgracht 220, Amsterdam. De Syrisch-orthodoxen kochten in 1985 de voormalige rooms-katholieke kerk.

Aantal leden: circa 160 gezinnen, grotendeels afkomstig uit het oosten van Turkije

Priester: Dayroyo Saliba Antonios

Voertaal tijdens de mis: Aramees

Veelkleurige migrantenkerken

Spaanse, Portugese en Poolse rooms-katholieke kerken, maar ook een Evangelische Gemeinde, een Reformed Church en een Russisch-orthodoxe kerk. De kerkzoeker op de website van de Protestantse Kerk vermeldt zestig migranten- en internationale kerken in Amsterdam, maar dit overzicht is lang niet compleet, zegt een woordvoerder van Samen Kerk in Nederland. Vooral Amsterdam-Zuidoost telt veel evangelische en pinkstergemeenten. Zo komen er in kerkverzamelgebouw Charity’s House –voorheen De Kandelaar– veertien kerken samen, waaronder de Pentecostal Revival Church, de King of Kings Baptist Church en de New Bethel Revival ministry.

zomerserie Kerk in Amsterdam

Dit is het eerste deel van een serie over de rol die de kerk in Amsterdam –ooit een gereformeerde stad– anno 2018 nog speelt.