Het gaat om een initiatief van dit museum in samenwerking met de gemeente Dordrecht, het Platform Dordtse Kerken en een aantal enthousiaste inwoners. In het verre verleden stond Dordt in de zomer tijdens Hoffeesten stil bij de Eerste Vrije Statenvergadering. Die vonden in 1947 voor het eerst plaats, in het bijzijn van prinses Juliana en prins Bernhard.

In de loop van de jaren groeide het evenement uit tot een meerdaags feest. „De stad was versierd, er werden optochten in historische kledij gehouden en er was fanfaremuziek”, vertelt Sascha Broeders van het museum. „Er werd zelfs een autotocht georganiseerd langs de twaalf steden die in 1572 aan die vergadering deelnamen. In elke stad kreeg je een stempeltje, en wie ze alle twaalf had, kreeg een aandenken.” Ergens in de jaren zeventig stopte het evenement.

De traditie kreeg een nieuwe impuls toen koning Willem-Alexander op Koningsdag 2015 museum Het Hof van Nederland opende, in het gebouw waar destijds de Eerste Vrije Statenvergadering plaatsvond. De koning ondertekende een moderne vertaling van de notulen van de Statenvergadering en liet weten achter die waarden te staan. „Dat zorgde voor een impuls om de Eerste Statenvergadering opnieuw te gaan herdenken.”

De afgelopen jaren kwamen daar zo’n 200 bezoekers op af. Dat aantal wil het museum uitbouwen. „Het historisch belang staat voorop, niet het trekken van toeristen. Het gaat bij de herdenking om waarden die belangrijk zijn voor ons land, zoals de vrijheid van godsdienst.”

Dit jaar is er een dubbelprogramma: van 17.00 tot 21.00 uur is er in de Kloostertuin muziek, een ”speakers’ corner” en een barbecue. Van 19.00 tot 20.30 uur vindt in Het Hof van Nederland de officiële herdenking plaats, met toespraken van burgemeester Kolff van Dordrecht, burgemeester Verhoeve van Oudewater, museumconservator Eekhout en oud-minister Terlouw.

Ds. J. M. Haak van de vrijgemaakt gereformeerde Kandelaarkerk verzorgt op het Hofplein een hagenpreek over Galaten 5, waar het gaat over de christelijke vrijheid. „In 1572 werd vrijheid gezien als door God gegeven. Vandaag gelooft de meerderheid van onze inwoners niet meer in God. Vrijheid in een seculier Nederland is voortdurend een discussiepunt.” De predikant spitst zijn overdenking toe op de zondagsrust. „Kerken zijn aan zet om te bedenken wat het betekent om in deze tijd Christus te volgen, ook als het gaat om de rustdag.”

„We krijgen 35 minuten om in een gemêleerd gezelschap te zingen, te bidden, een gedeelte uit de Bijbel te lezen en daarover iets te vertellen”, zegt de predikant. „Het wordt geen preek. Ik besef dat ik niet op de kansel sta, maar ik ben wel heel blij dat ons deze mogelijkheid wordt geboden.”