Fundamenteel
Huwelijk en gezin werden vroeger in brede kring beschouwd als de hoekstenen van de maatschappij. Niet alleen in christelijke kring maar ook daarbuiten. Het beginselprogram van de PvdA bevatte tot in de jaren zeventig hierover een artikel waarvan de tekst bij ChristenUnie of SGP niet zou misstaan.
Inmiddels is daar de klad in gekomen. Eerst door een forse toename van het aantal echtscheidingen, vervolgens doordat het ongehuwd samenwonen normaal ging worden. Als gevolg daarvan steeg het aandeel van de buitenechtelijke geboorten de laatste decennia aanzienlijk.
Ongehuwde moeders vormden vroeger een uitzondering. En dan wel in negatieve zin. In brede kring werd dat als een schande beschouwd. Niet voor niets sprak men van onwettige kinderen.
Thans is dat ongehuwd moederschap voor velen normaal geworden. Alleen in orthodox-christelijk kring denkt men daar nog anders over. In de zogenaamde ”bible belt” ligt het percentage kinderen dat buiten huwelijksverband wordt geboren dan ook lager.
Recent heeft een aantal Nederlandse wetenschappers opgeroepen tot een eerherstel voor het huwelijk. Dit ook in het licht van de legalisering van het homohuwelijk. Daardoor werd immers een streep gezet door het unieke karakter van het huwelijk als levensverbintenis tussen man en vrouw.
In discussies over de waarde van huwelijk en gezin lopen levensbeschouwelijke en sociaal-wetenschappelijke argumenten vaak door elkaar. Het gaat hier nu eenmaal om complexe zaken. Onmiskenbaar raken deze discussies de fundamenten van het menselijk bestaan: de beleving van de seksualiteit en het voortbrengen en opvoeden van de nieuwe generatie.
Duidelijk is wel dat een echtscheiding voor de kinderen een diepingrijpende gebeurtenis is. Het opgroeien in een eenoudergezin is een opvoedingssituatie die verre van optimaal is. Dat werkt door tot in de schoolprestaties. En de relatie tot de stiefouder met wie men te maken krijgt wanneer moeder of vader bij wie men in huis is, een nieuwe relatie aangaat, draagt ook vaak een problematisch karakter.
Uiteraard zullen er voorbeelden aan te wijzen zijn waarbij dit allemaal niet zo was, zoals er ook allerlei gevallen zullen zijn waarbij kinderen door hun gehuwde ouders mishandeld, misbruikt en verwaarloosd werden. Maar je moet wel naar de proporties kijken.
Een zwakke gezinsstructuur werkt door in de volgende generatie. Van kinderen die hun vader niet of nauwelijks kennen en nooit gemerkt hebben dat die zich werkelijk om hen bekommerde en die opgroeien bij een moeder die de ene partner inwisselt voor de ander, kan men niet verwachten dat zij later een stabiele huwelijksrelatie aangaan en zich als voorbeeldige ouders gedragen.
Het is goed dat er ook van wetenschappelijke kant gewezen wordt op de maatschappelijke gevolgen van deze ontwikkeling. Er staat hier immers veel op het spel. Waarbij uiteraard de vraag rijst hoe deze misstanden gerepareerd kunnen worden. Het is makkelijker om de zaken uit de hand te laten lopen, dan om ze weer in het goede spoor te krijgen.
Overheid en media hebben er de laatste decennia veel toe bijgedragen om de waarde van huwelijk en gezin te ondermijnen. Het maakte niet meer uit hoe men leefde. Wie daar wel wat van durfde zeggen, maakte zich schuldig aan discriminatie. Alsof er op dit vlak geen sprake is van natuurlijke ordeningen (scheppingsordeningen) die een mens niet naar eigen believen door andere kan vervangen.
Het zou al een hele vooruitgang zijn als men in brede kring gaat beseffen dat we met de ontwikkelingen van de laatste decennia op de verkeerde weg zijn. Voorlopig ziet dat er nog niet naar uit. Al moeten we de hoop daarop nooit verliezen.