De commotie ontstond begin vorige maand toen in de regionale pers werd aangekondigd dat de Dordtse begraafplaats Essenhof een trekpleister moet worden en zou worden opengesteld voor toeristen en belangstellenden.

Rondleidingen en een theehuis zouden onderdeel worden van die nieuwe aanpak. Een lijstje met tips voor toeristen moest voorkomen dat nabestaanden tijdens uitvaarten en bezoek aan overledenen overlast zouden ondervinden van al die belangstelling.

Schoonheid

In het artikel werd er gewezen op de „schoonheid” van Essenhof. De dodenakker vertelt de geschiedenis van Dordt, herbergt talloze fraaie monumenten en vormt een prachtige, groene oase in de stad die een geschikte plaats is om er op adem te komen.

Op deze zomerse middag is het goed toeven op Essenhof. De begraafplaats ligt er keurig verzorgd bij en fraaie paden voeren de bezoekers naar idyllische plekjes. Het oude gedeelte wordt overschaduwd door imposante bomen. Rustieke bankjes worden omzoomd door heggen en bloeiende bloemen en de geur van rozen hangt zwaar in de lucht.

In het oude gedeelte van Essenhof zit een man op een bankje. „Ik kom hier vaak. Ik maak een rondje langs de graven van be-kenden en zit een poosje voor me uit te kijken. Een prachtige plek om je leven te overdenken. Het leert me hoe vergankelijk de mens is en het bepaalt me bij m’n eigen levenseinde. Toeristen? Nee joh, niet aan beginnen. Die hebben hier niks te zoeken.”

Ontsteld

Verderop schikt een echtpaar behoedzaam wat bloemen bij het graf van een dierbare. Ook zij hebben het krantenartikel gelezen. „We waren ontsteld. Een begraafplaats is geen bezienswaardigheid. Er is nu net een uitvaart gaande, dat kun je toch niet combineren met toeristen? Ze zijn trouwens geschrokken van alle commotie: het schijnt dat het plan alweer van tafel is.”

Het nieuws leverde Essenhof een stortvloed van kritiek op. Nabestaanden typeerden de plannen als bizar, respectloos en absurd. Er werden columns aan gewijd en verantwoordelijk wethouder Heijkoop (CDA) kreeg de nodige vragen voor de kiezen. Dat was allemaal niet nodig geweest, benadrukt voorlichtster Karin Stevens.

Aanleiding voor alle ophef was de Week van de Begraafplaats, van eind mei tot begin juni. Essenhof opende die week de poorten voor bezoekers en organiseerde een rondwandeling langs de monumenten van de begraafplaats.

Een medewerker liet zich in een interview met een dagblad vervolgens wat al te enthousiast uit over de „mogelijkheden” van Essenhof. Dat verhaal ging een eigen leven leiden.

Onnodige ophef

„Het artikel zorgde voor veel onnodige ophef”, zegt Stevens. „De boodschap was dat we die dag onze poorten wilden openzetten. Iedereen is welkom om een wandeling over Essenhof te maken, maar het accent kwam te liggen op de begraafplaats als ”toeristische attractie”. Mensen gingen met die typering aan de haal.”

Onterecht, benadrukt de voorlichter. „Er gebeurt niets nieuws, we gaan niets anders doen dan we al deden. Essenhof blijft een begraafplaats waar overledenen en nabestaanden centraal staan. Dat was zo en dat blijft zo.”

Natuurlijk is het een prachtige, groene plek in onze stad waar bezoekers kunnen wandelen en mediteren, zegt Stevens. „Er hebben rondleidingen plaats, maar die waren er eerder ook al. En er zijn activiteiten zoals herinneringsconcerten, lezingen en herdenkingen, maar rust en bezinning en respect voor overledenen staan centraal.”

Tot bedaren

Om dat te benadrukken, plaatste Essenhof een mededeling op zijn site waarin nadrukkelijk afstand werd genomen van het begrip ”toeristische attractie”.

Stevens: „We hopen zo de onrust weg te nemen en de gemoederen weer tot bedaren te brengen. Essenhof blijft een plek die nabestaanden in alle rust kunnen bezoeken en waar alle ruimte is voor rouw. Dat heeft altijd onze prioriteit gehad en dat zal zo blijven.”

Daarnaast is het kerkhof ook een bijzondere plek voor de geschiedenis van Dordrecht, aldus Stevens. „Een bezienswaardigheid, maar wel met de nadruk op waardigheid.”