Het Amerikaanse onderzoeksbureau bracht voor de negende keer in kaart waar in de wereld overheden en samenlevingen botsen met godsdienstige overtuigingen en gebruiken. De gegevens dateren uit 2016, het jaar waarvan de meest recente data beschikbaar zijn. Pew rangschikte 198 landen naar de mate waarin de overheid religie inperkt én de mate waarin de samenleving vijandig reageert op religie. Het aandeel van landen met een hoog of zeer hoog aantal overheidsbeperkingen (zoals wetten, beleid, acties van ambtenaren) steeg van 25 procent in 2015 tot 28 procent in 2016.

In 53 van de 198 landen hadden gelovigen in 2016 te maken met vijandige uitingen van personen, organisaties of groepen in de samenleving, evenveel als het jaar ervoor. Wie de restricties vanuit zowel de overheid als de samenleving op één hoop veegt, telt een recordaantal van 83 landen waar het aantal beperkingen hoog of zeer hoog is.

In veel landen, toont Pew aan, komt de pressie uit nationalistische hoek. Kenmerkend voor deze groepen of personen is dat ze de immigratie van religieuze en etnische minderheden willen indammen, of dat ze oproepen een bepaalde godsdienstige groep te onderdrukken of zelfs te elimineren, in naam van een dominante groep die bedreigd zou worden. Pew noemt in dit verband Geert Wilders en zijn Partij voor de Vrijheid. Nationalistische politici die religie op de korrel nemen zijn een typisch Europees fenomeen. Moslims waren in 2016 het meest voorkomende doelwit van hun vijandige uitingen. Maar ook joden, christenen en ander godsdienstige minderheden vormen een mikpunt. In Oost-Europa moeten Jehova’s Getuigen het regelmatig ontgelden.

In de Verenigde Staten gaan neonazi’s door met het gebruik van antisemitische taal en vallen ze online Joodse journalisten aan. Een nationalistische beweging in Peru ontkent stelselmatig de Holocaust en roept op tot het verdrijven van de Joodse gemeenschap uit het land.

In sommige landen ervaren gelovigen druk van zowel de overheid als van groepen of personen. Het komt ook voor dat een land op het ene terrein een hoge score behaalt en op het andere juist niet. Volgens Pew is China een land dat veel overheidsbeperkingen kent, maar weinig vijandige uitingen in het sociale domein.

Van de 25 dichtstbevolkte landen ter wereld worden in Rusland, Egypte, India, Indonesië en Turkije gelovigen over het geheel genomen het meest beperkt in de uitoefening van hun godsdienst. Als het om overheidsbeperkingen gaat, scoort Irak hoog. In Bangladesh en Nigeria toont de samenleving zich vijandig.