„Piloot, wil je gaan zakken tot ik zeg ”stop”?”

Brommend scheert de brandweerdrone boven een trein op een oefenlocatie van Enschede Twente Airport. Op de grond kan de sensorbediener meekijken met beelden die de drone maakt. Vanachter zijn bedieningspaneel instrueert hij de dronepiloot naast hem. Die tuurt met de joystick in de hand naar de rondzoemende drone. „Piloot, wil je nog wat verder naar rechts? Ik probeer nog even wat in te zoomen.”

De brandweerlieden oefenen het scenario van een man onder de trein. De drone moet beelden maken van treinstelnummers en vaten met gevaarlijke stoffen. Handig voor de hulptroepen op de grond.

Groen licht

De brandweer zet steeds vaker drones in. In 2016 begon de brandweer Twente als eerste met het onbemande luchtvaartuigje te experimenteren. Vorig jaar lanceerde de brandweer in Midden-West-Brabant een droneteam. Beide korpsen zetten de afgelopen jaren zo’n dertig keer in heel Nederland de drone in. Doorgaans bij grote branden.

Onlangs gaf het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat groen licht voor uitbreiding van drone-inzet door de brandweer. Het is de bedoeling dat binnen ongeveer driekwart jaar zeven droneteams in Nederland paraat staan. Die moeten binnen een uur ter plekke zijn. Voortaan mag de brandweer de drone ook ’s nachts gebruiken.

Onder meer op Enschede Twente Airport worden momenteel tal van brandweerlieden klaargestoomd voor het werken met drones. Onder de luchtvaartuigjes hangen twee camera’s: een warmtebeeld- en kleurencamera. Binnenkort krijgt de brandweer de beschikking over de DJI Matrice M200. Deze waterbestendige drone kost zo’n 4000 euro.

De drone is geschikt om snel luchtbeelden van een grote brand te krijgen, zegt Mark Bokdam, dronespecialist bij Brandweer Nederland. „De warmtebeeldcamera zoekt uit waar de grootste hittehaarden zich bevinden. Verder geeft de drone actuele beelden van de rookpluimontwikkelingen. Ook kan het toestel aangeven waar bijvoorbeeld een persoon in een brandend pand zit.” Handig is de drone ook bij het speuren naar vermiste personen in het water of in onherbergzame gebieden.

Asbest

Goede diensten bewees de drone bij een brand in een autobedrijf in het Overijsselse Losser in 2016, zegt Bokdam. „De brand dreigde over te slaan, waardoor asbest zou vrijkomen. Met behulp van dronebeelden wist de brandweer vrij nauwkeurig waar ze moest ingrijpen om verspreiding van de brand te voorkomen.”

Ook bij calamiteiten waarbij gevaarlijke stoffen –dreigen te– ontsnappen, kan inzet van een drone nuttig zijn. „Stel dat na een kettingbotsing tussen de autowrakken een vrachtwagen met vaten met gevaarlijke stoffen staat. Maar welke chemicaliën? Op die vaten staan vaak nummers die verwijzen naar de inhoud. Als een drone beelden kan maken, hoeft de brandweer niet per se naar die truck te lopen om te kijken wat er in die vaten zit. Wel zo veilig.”

In samenwerking met Hogeschool Saxion probeert de brandweer een zogeheten „snuffeldrone” te ontwikkelen. Zo’n toestel kan schadelijke stoffen in rook meten.

Benzine

Terwijl op het zonovergoten oefenterrein de drone boven de trein zoemt, probeert de sensorbediener de paneelknopjes onder de knie te krijgen. „Je vliegt hoog”, instrueert de docent, „dus elke minuscule beweging met je joystick is een grote verandering in het beeld. Wil je details, laat de drone dan meer naar de trein zakken.” De blauwe en gele vlakken van de trein en een olievat dansen over het beeldscherm. De sensorbediener stelt scherp op een cijfercombinatie op het vat. „33-1203, dat zal benzine zijn.”

serie Drones

Deel 3 in een serie over drones. Maandag: de politie over drones