Twee keer had Masako Owada nee gezegd tegen Naruhito. Bang haar vrijheid te verliezen aan het keizerlijke hof. Het derde huwelijksaanzoek was scheepsrecht. De diplomate zegde haar baan bij het Japanse ministerie van Buitenlandse Zaken op.

Veelbelovend was de verloving tussen de kroonprins en het intelligente burgermeisje. Ze had gestudeerd aan prestigieuze universiteiten in het Amerikaanse Harvard en het Engelse Oxford. Japanners hoopten met haar komst op hervormingen aan het hof. Maar Masako brak niet met de regels; de regels braken haar.

Biologische klok

Vanaf 9 juni 1993 had ze als kroonprinses nog maar één belangrijke taak: zorgen voor een mannelijke troonopvolger. En dat lukte niet. Met diepe depressies als gevolg. Natuurlijk, dat laatste werd in alle toonaarden ontkend. „Ik hoop dat niemand zich zorgen maakt”, zei Masako in 1996 op strak geregisseerde persconferenties. Tegelijk gaf ze wel toe dat het paleisleven niet altijd makkelijk is: „Soms vind ik het moeilijk het juiste evenwicht te vinden tussen traditionele zaken en mijn eigen persoonlijkheid.”

Ongehoorde openhartigheid, naar Japanse maatstaven. Pas in 2004 zou het hof de psychische problemen van de prinses erkennen. Als „aanpassingsproblemen” welteverstaan. Toen Naruhito later zei dat „er pogingen zijn gedaan om de carrière en de persoonlijkheid van Masakote te verloochenen”, moest hij een officiële verontschuldiging aanbieden.

Ondertussen groeide de druk. ”Biologische klok prinses Masako klinkt voor politici als alarmbel”, kopte het Reformatorisch Dagblad veelzeggend op 14 mei 2001. Een crisis dreigde, want al sinds de jaren zestig waren er geen jongens in de Japanse familie geboren. De 2000 jaar oude dynastie –de oudste ter wereld– stond op losse schroeven.

Een aantal miskramen en zeven jaar huwelijk verder is het eindelijk zover: de 37-jarige Masako verwacht een kind. Het blijkt een meisje te zijn, Aiko. De discussie laait op over aanpassing van de wet die vrouwen het recht op troonopvolging ontneemt. Maar de plannen verdwijnen in de prullenbak als schoonzus Kiko in 2006 een zoon baart. Hisahito zal na zijn oom keizer worden.

Vlucht uit de ‘kooi’

In datzelfde jaar nodigde koningin Beatrix het paar uit voor een vakantie op Het Oude Loo. Even kon Masako de keizerlijke ‘kooi’ ontvluchten. En haar ouders ontmoeten, die in Nederland wonen.

Daarna zou ze tot aan de inhuldiging van Willem-Alexander in 2013 Japan niet meer uitgaan. Als het Nederlandse koningspaar een staatsbezoek brengt aan Japan, verschijnt de prinses weer in het openbaar. Twaalf jaar lang gebeurde dat zelden, maar voor haar vrienden maakt Masako graag een uitzondering. Sindsdien lijkt het tij enigszins gekeerd.

Masako’s vrees voor het kille protocol bleek niet onterecht, een kwarteeuw geleden. Ondanks alle stormen bleef het huwelijk overeind. Altijd steunde Naruhito zijn vrouw, al bleek hij maar beperkt bescherming te kunnen bieden tegen alle druk. Niet zo gek als je bedenkt dat de hofhouding al dertien eeuwen het leven van de keizerlijke familie regisseert, meer dan duizend ambtenaren telt en onder regie staat van de premier.

Grote vraag is wat kroonprins Naruhito doet –en kán doen– als hij volgend jaar zijn vader opvolgt. Als keizer zal hij na 30 april 2019 ongetwijfeld nieuwe pogingen wagen om het hof te moderniseren. In de hoop zowel Masako als dochter Aiko meer lucht te geven.

Niets wees erop dat Abdullah de Jordaanse troon zouden bestijgen toen hij 25 jaar geleden trouwde. De man die Rania al-Yassin op 10 juni 1993 haar jawoord gaf, was weliswaar de oudste zoon van koning Hussein, maar geen troonopvolger. Dat recht was voorbehouden aan diens broer Hassan.

Tot vader Hussein in 1999 op zijn sterfbed zijn testament aanpaste. Niet Hassan, maar Abdullah zou hem opvolgen. Op de dag van Hassans dood werd de toen 37-jarige Abdullah koning. Rania was nog maar 28.

De twee hadden elkaar leren kennen tijdens een feestje. Het was liefde op het eerste gezicht. Binnen zes maanden stapten ze in het huwelijksbootje.

Sinds de troonsbestijging staan Rania en Abdullah bekend als een modern vorstenpaar in de Arabische wereld. Als eerste koningin wordt Rania actief op Twitter. Miljoenen volgers heeft ze intussen ook op Facebook en Instagram. Met haar eigen YouTubekanaal gaat ze de dialoog aan met als doel stereotypen over de islam en de Arabische wereld te doorbreken. Haar man opende vorig jaar pas een Twitteraccount. Rania was zijn eerste volger.

Hoofddoek

Een hoofddoek draagt Rania –praktiserend moslim– niet. De koningin lijkt eerder een model uit een hypermodern modeblad. Geloofsgenoten zijn niet altijd blij met haar westerse kledingkeuze en levensstijl.

Rania en haar man spreken zich regelmatig scherp uit tegen iedere vorm van geweld die uit naam van religie wordt gepleegd. Moslims moeten zich onderwerpen aan de wetten in het land waarin ze leven, vinden ze.

Het koningspaar benadrukt ook voortdurend de dialoog tussen Joden, christenen en moslims. Gematigde gelovigen van die drie religies zouden samen moeten opstaan tegen terrorisme. Zelf staat Abdullah aan het hoofd van een militaire eenheid die verantwoordelijk is voor de binnenlandse veiligheid.

De koning hamert eveneens op het belang van de christelijke presentie in het Midden-Oosten. Europarlementariër Bas Belder (SGP) stelde in 2016 dat Jordaanse christenen dankzij de koning worden getolereerd in de samenleving.

Om de vrede in het Midden-Oosten te bevorderen, ziet Abdullah het liefst een tweestatenoplossing. Ook volgens Rania, geboren in Koeweit als dochter van Palestijnse ouders, is een Palestijnse staat van cruciaal belang voor vrede en veiligheid. Zo treden ze samen naar buiten vanuit dezelfde drive en passies.

Gezin

Hun studies in de westerse wereld hebben ongetwijfeld bijgedragen aan moderne visies. Abdullah volgde basisonderwijs in Engeland, ging naar de middelbare school in de Verenigde Staten en studeerde in Oxford en Washington. Na de Britse militaire academie in Sandhurst ging hij dienst bij het Britse leger.

Rania koos voor een studie bedrijfskunde aan een Amerikaanse universiteit in de Egyptische hoofdstad Caïro. Ze werkte in het bankwezen en de informatietechnologie. Als koningin zet ze zich veelal in voor een betere positie van vrouwen in Arabische landen. Ook vraagt ze aandacht voor eerwraak, huiselijk geweld, financiële afhankelijkheid en analfabetisme. Sociale media komen daarbij goed van pas.

Het echtpaar, goed bevriend met de Oranjes, kreeg vier kinderen: Hussein, Iman, Salma en Hashem. De 23-jarige kroonprins, net als zijn vader afgestudeerd aan de militaire academie in Sandhurst, draait al volop mee in het koninklijke vak. Namens de koning hield Hussein vorig jaar een bevlogen speech voor de Verenigde Naties. En net als zijn ouders deelt hij gelikte plaatjes op Instagram. Aan koninklijke pr geen gebrek in Jordanië.