Nooit eerder werden er zo veel oorlogsgraven voor identificatie geopend, zegt Kim Wijnja van de Koninklijke Landmacht. De laatste grootschalige opgraving van lichamen van oorlogsdoden vond plaats in 2009. Toen werden in Loenen 28 graven onderzocht van mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag zijn doodgeschoten. Het identificatieteam achterhaalde destijds de identiteit van 6 van de 28 doden.

Dinsdag begint de Bergings- en Identificatiedienst, in samenwerking met de Oorlogsgravenstichting, met het openen van de graven. Dat gebeurt met acht tot tien graven tegelijk. Onder de doden zijn ook de 22 die bij de operatie in 2009 niet konden worden geïdentificeerd, zegt Hélène Briaire van de Oorlogsgravenstichting.

De stoffelijke resten gaan naar het laboratorium van de identificatiedienst in Soesterberg voor verder onderzoek. De dienst neemt DNA-monsters af en onderzoekt de overblijfselen op onder meer leeftijd, lengte, gebit en doodsoorzaak. Vervolgens worden de overblijfselen herbegraven.

Het onderzoek neemt mogelijk jaren in beslag. Hoe kansrijk de identificatie is, durft Briaire niet te zeggen. „We hebben niet de illusie dat we alle 103 doden zullen identificeren, maar hopen een eind te komen. De identificatietechnieken verbeteren continu.”

DNA-familie

De DNA-monsters van de bot- en gebitsresten worden vergeleken met het DNA van mogelijke familie van de slachtoffers, dat opgeslagen is in de DNA-databank voor vermiste personen uit de Tweede Wereldoorlog. Nu de groep directe nabestaanden (kinderen, broers en zussen) kleiner wordt, is de aanstaande grootschalige identificatiepoging volgens de Koninklijke Landmacht een laatste kans deze oorlogsslachtoffers hun naam terug te geven. Wie familie is van iemand die tijdens de oorlog vermist is geraakt, kan zich melden bij de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht of bij de Oorlogsgravenstichting. In het bijzonder worden nabestaanden gezocht van Nederlanders van wie bekend is dat zij tijdens gedwongen tewerkstelling (Arbeidsinzet) of in gevangenschap in Duitsland zijn overleden en/of vermist geraakt. Het DNA van mogelijke familie van de overledenen zal worden gebruikt voor verwantschapsonderzoek.

Identificatie van oorlogsdoden kan nabestaanden helpen bij de verwerking. Ook geeft het hun een plaats waar ze hun omgekomen familielid kunnen gedenken. „Je gunt ieder oorlogsslachtoffer zijn identiteit”, zegt Briaire. „En we zien dat het voor familie belangrijk is een graf te hebben en te weten waar iemand ligt. Dat geeft rust, zelfs nu nog. Voor bijvoorbeeld kleinkinderen is dat belangrijk, het is toch je opa.”

Op Nationaal Ereveld Loenen zijn bijna 4000 oorlogsslachtoffers begraven. Het gaat om zowel militairen als burgers die stierven tijdens de Tweede Wereldoorlog of tijdens gewelddadige conflicten daarna, zoals in voormalig Nederlands-Indië. Ook zijn hier Nederlandse militairen begraven die later tijdens vredesmissies om het leven zijn gekomen.