Protestants Nederland is het orgaan van de gelijknamige interkerkelijke vereniging, waarvan ds. J. M. J. Kieviet uit Renswoude sinds kort voorzitter is. De organisatie is in 1923 opgericht, als reactie op de destijds toenemende invloed van de Rooms-Katholieke Kerk in ons land.

In 2010 werd Van de Breevaart, die in Hendrik-Ido-Ambacht woont, eindredacteur van het maandblad; drie jaar later volgde het hoofdredacteurschap. Lachend: „Vraag me overigens niet wat het verschil is.”

Misschien werd u meer eindverantwoordelijk?

„Dat wel. Ik kon bijvoorbeeld ook wat gemakkelijker eens een artikel weigeren.”

Gebeurde dat?

„Een enkele keer, ja. Een paar maanden geleden nog, toen we een artikel van veertig bladzijden kregen aangeboden. Veel te lang, en het paste ook niet zo in onze kring.”

Wat is Protestants Nederland meer dan haar blad? De vereniging lijkt niet heel hard aan de weg te timmeren.

„Natuurlijk is het blad een verenigingsuitgave. Maar het heeft zich in de loop van de jaren wel ontwikkeld tot een zelfstandig maandblad, al had ik de gewoonte om elk nummer in de vergaderingen van het verenigingsbestuur te evalueren.

Wat het aan de weg timmeren betreft: de vereniging wil de komende jaren meer inzetten op het beleggen van symposia en kleinere bijeenkomsten rond actuele thema’s.”

„Protestants Nederland: verdiept christelijk-historisch bewustzijn”, vermeldt de omslag.

„Klopt. Waarbij we dat willen koppelen aan de actualiteit. Vorig jaar hebben we bijvoorbeeld een symposium belegd over christendom en islam; zaterdag op de jaarvergadering in Dordrecht is er een discussie rond christendom en conservatisme, met Jan Schippers van de SGP en conservatief denker Bart Jan Spruyt.”

Wat is de reden dat u stopt als hoofdredacteur?

„Ik ben inmiddels 73. Er is een tijd van komen en een tijd van gaan. Ik heb liever dat mensen zeggen: Wat jammer dat u weggaat, dan dat ze op een gegeven moment gaan denken: het wordt tijd dat hij ermee stopt. Het is daarom goed dat er een opvolger is: zaterdag wordt Klaas van der Zwaag voorgedragen als bestuurslid van de vereniging, met als functie hoofdredacteur van het maandblad.”

Waarin onderscheidt Protestants Nederland zich van andere bladen binnen de gereformeerde gezindte?

„In Protestants Nederland worden Nederlandse geschiedenis, kerkgeschiedenis en religiegeschiedenis aan elkaar gekoppeld. Dat maakt de formule uniek: ik denk dat er geen ander periodiek met deze formule is. Al zou ik met sommige bladen best wat meer willen samenwerken.”

Menig blad heeft het zwaar, abonneeaantallen lopen niet zelden terug. Hoe gaat het met Protestants Nederland?

„Toen ik begon, hadden we een krappe 700 abonnees. Dat liep op tot 1200. Op dit moment zitten we rond de 1000 vaste lezers. We merken, als we op familiedagen staan bijvoorbeeld, dat veel mensen ons blad niet kennen. Daarnaast zie je dat ook predikanten hun abonnement nogal eens opzeggen met als reden dat ze amper nog tijd hebben om iets te lezen buiten dat wat op hun directe terrein ligt.”

De toon in Protestants Nederland ten opzichte van bijvoorbeeld de Rooms-Katholieke Kerk lijkt door de jaren heen milder geworden. In 1998, bij het 75-jarig bestaan van de vereniging, kon een auteur nog schrijven dat „ook binnen Europa het pausdom oprukt, ook als economische macht.”

„Zo zouden we het nu niet meer doen, nee. In het verleden schreef iemand als de lutherse kerkrechtdeskundige mevrouw mr. dr. J. C. de Meijere uitvoerige en scherpe artikelen tegen Rome, die overigens goed gedocumenteerd waren. Toen prinses Irene in 1964 rooms-katholiek werd, leidde dat tot een aanwas van abonnees.

De laatste jaren zijn de fronten toch wel wat verschoven, en constateer je bijvoorbeeld dat er op ethisch gebied best raakvlakken met Rome zijn – onder de vorige paus nog meer dan onder de huidige. De fronten liggen nu meer bij de islam, of het libertinisme. Nog een front: het totale gebrek aan historisch bewustzijn. Dat Nederland niet via een revolutie is ontstaan, maar via een godsdienstoorlog. Dat Gods vinger de geschiedenis schrijft. We willen in dat opzicht staan in de lijn van Groen van Prinsterer.”

Hoe ziet u de toekomst van uw blad?

„Graag zou ik zien dat het kon worden ondergebracht bij een uitgever. Die kan het in zijn catalogus zetten, zodat het meer onder de aandacht van potentiële lezers kan komen. Op termijn lijkt me dat toch het beste. Verder zijn we als vereniging bezig om wat meer met onze website te gaan doen. Maar dat is een van de redenen waarom ik gezegd heb: Laat dat maar aan mijn opvolger over.”

Blijft u wel schrijven in Protestants Nederland?

„Dat is zeker de bedoeling, ja. Maar ik heb dus niet meer de eindverantwoordelijkheid.”