De Raad verbindt het oecumenische verjaardagsfeest niet zomaar met Pinksteren, aldus voorzitter drs. Dirk Gudde tijdens de opening van de viering, maandag in de Sint-Joriskerk in Amersfoort. „We willen ons oecumenische werk doen voor Gods aangezicht, in navolging van Christus, en bezield door Zijn Geest. Als wij inspiratie vragen bij wat we nog móeten doen, dan is dat inspiratie vragen aan de Geest. Zo willen we die vijftig jaar vieren, in dankbaarheid, maar ons ook bewust van de schande van de verdeeldheid die er nog is.”

Dialoog

Het is niet voor niets dat de viering van het jubileum van de Raad van Kerken op een pinksterdag wordt gehouden, zo memoreerde hulpbisschop Herman Woorts van de Rooms-Katholieke Kerk. „De oecumenische beweging is verbonden met het werk van de Heilige Geest. Het gaat om één lichaam en één Geest, om één Heer, één geloof en één doop.”

Dialoog is in de oecumene een centraal begrip, aldus Woorts. „Daarbij gaat het eerst en vooral om de dialoog van de mens met God en dan pas tussen de kerken onderling.”

Oecumenische dialoog is niet gebaat bij het wegredeneren van verschillen maar bij het accepteren van de „volle waarheid”, aldus Woorts. Zij roept op tot gewetensonderzoek om de zonde van de verdeeldheid op het spoor komen. „Dat betekent de noodzaak van bekering.”

Gerechtigheid

Ds. Iris Speckmann van de Doopsgezinde Sociëteit zei dat haar blik op de toekomst sterk is bepaald door een grote zorg om het behoud van de aarde. De kerken moeten het voortouw nemen in het pleidooi voor gerechtigheid en vrede, omdat de overheid het volgens haar laat afweten. „Paulus spreekt over hoop, geloof en liefde. En hoewel ik het met Paulus eens ben dat je zonder de liefde helemaal niets in handen hebt, denk ik niet dat hij bedoelde dat geloof en hoop wel gemist zouden kunnen worden.”

De wereld heeft meer nodig dan liefde alleen, zei ds. Speckmann. „Er is hoop nodig. En ja, ook geloof dat er een andere wereld mogelijk is, een beter oog voor humaniteit en respect voor de grote aarde.”

Er is veel positiefs gebeurd in de oecumene, aldus Gudde, voorzitter van de Raad van Kerken. „Maar waar is de onrust omdat we week in week uit op dezelfde tijd in verschillende gebouwen onze eredienst hebben? Waar is de onrust dat we als kerken niet met elkaar de maaltijd van de Heer kunnen vieren? Waar is de onrust dat we elkaar wel zien en respecteren, maar toch in grote lijnen als kerkelijke gemeenschappen gescheiden levens leiden? Er zou een soort heilig ongenoegen moeten zijn, dat ons steeds weer voortstuwt.”

Meer tijd

De kerken mogen heel dankbaar zijn dat ze al vijftig jaar „in vriendschap en geloof” in de Nederlandse Raad van Kerken samen optrekken, aldus Gudde. „Maar er mag geen rust zijn voordat de verdeeldheid is opgeheven. Dat moet zoiets zijn als het gevoel dat je hebt als je ergens heerlijk hebt gegeten, maar de honger nog niet is gestild.”

Doen de kerken op dit moment genoeg? Gudde: „Ik wil het feest niet verpesten, maar het antwoord op die vraag is nee. Oecumene verdient eenvoudigweg meer. Meer tijd, meer geld, meer personeel. Als wij soms maar weinig vooruitgang zien in de oecumene, dan mag het ons troosten dat we dit aan God mogen voorleggen. Hij is groter dan ons hart. Als we bidden om de Geest, dan bidden we niet dat Hij dingen voor ons zal veranderen. Nee, we bidden dat de Geest óns zal veranderen.”

Zang

Het muzikaal ensemble Kavóca uit Kampen –met dirigente Luthine Postuma en priester Samuël Dogan van de Syrisch-Orthodoxe Kerk– liet voor de ongeveer driehonderd aanwezigen verschillende liederen horen. Deze kwamen uit de diverse geloofstradities van de kerken die de Raad vertegenwoordigt.

De Evangelische Omroep verzorgde een videomontage waarin secretaris ds. Klaas van der Kamp inging op ontwikkelingen in de oecumene en de uitdagingen van de kerk in deze tijd. Het gaat om een kerk die ten dienste van de samenleving staat. „Dat doet zij nu goed, maar het kan nog een tandje beter.”

Verdeeldheid domper op groei eenheid

De Raad van Kerken brengt ter gelegenheid van zijn vijftigjarig bestaan een boekje uit waarin leden van de Raad en enkele gastschrijvers van andere kerken een voor hen aansprekend pinksterlied kozen en dat becommentarieerden. „In het verhaal van Pinksteren hoort iedereen de leerlingen spreken in zijn eigen taal. Het is daarmee een inspirerend verhaal voor de oecumene”, aldus voorzitter Dirk Gudde in zijn voorwoord. Tegelijk is Pinksteren een uitnodiging aan de kerken om elkaar steeds beter te verstaan, over de grenzen heen.

De Raad van Kerken in Nederland is in 1968 opgericht, op initiatief van de Rooms-Katholieke Kerk en enkele protestantse, orthodoxe en episcopale kerken. De Raad stelt zich ten doel het onderlinge gesprek over eenheid en samenwerking te stimuleren en de kerken een gezamenlijk gezicht te geven in de samenleving. Inmiddels zijn er 18 kerken en kerkelijke organisaties aangesloten bij de Raad. Zij vertegenwoordigen zo’n zes miljoen christenen in Nederland.