„Tot mijn vijftigste jaar was ik huismoeder van onze zes kinderen. Dat was altijd een hele drukte. Mijn man Jan runde een groentekwekerij, maar hij werd elk jaar weer ziek van de tomatenlucht. Dus zochten we iets anders. Uiteindelijk zijn we in 1994 begonnen met de kweek van orchideeën, de Phalaenopsis. Dit betekende een enorme investering. De kassen die er stonden, gingen plat en nieuwe werden gebouwd. We telen milieubewust. Allereerst uit principe, maar ook omdat we toen al in de gaten hadden dat dit belangrijk zou worden in de markt. Zo bestrijden we wolluis met lieveheersbeestjes. Er gaan hier plusminus 50.000 orchideeën per week door, voornamelijk voor de export.

Mijn man en drie zoons runnen het bedrijf. Zelf heb ik er al zo’n vijftien jaar een bedrijfje naast in bloemstukken. Dat kwam zo: in 2004 hadden we hier een open dag in het kader van Kom in de Kas. Ik had een stuk of tien bloemstukken gemaakt, en tot mijn verbazing vroegen mensen of ze die konden kopen. Dat kon natuurlijk, al moest ik wel snel ergens wisselgeld vandaan zien te halen. Binnen een halfuur waren ze verkocht.

Dit was helemaal niet mijn bedoeling, maar je wilt je product natuurlijk wel promoten. Zo ben ik begonnen met de verkoop op zaterdag. En nu komt het mooie. Die bloemstukken maak ik van kromgegroeide, niet verwerkbare orchideeën die niet in het systeem passen. Bijvoorbeeld omdat ze niet de juiste kleur hebben of omdat ze zo krom zijn dat ze niet te transporteren zijn.

Vermogen

Ik vind het heerlijk om na werktijd door de kassen te lopen. Die kleurenpracht is altijd weer overweldigend. En dan zie je, tussen de vele orchideeën, opeens zo’n plant die er eigenlijk niet tussen hoort. Die neem ik dan mee naar mijn eigen hoekje, om er alsnog iets moois van te maken. Mijn zoons zeiden in het begin: „Ach ma, moet je dat nu wel doen?” Maar mijn man steunde me en nu zeggen de jongens dat ik best wat meer mag rekenen voor mijn creaties.

Maar het gaat me niet om het geld. Is het niet Psalm 62 die het zo mooi zegt? „Wordt niet ijdel, als het vermogen overvloedig aanwast.” Ik geniet veel meer van klanten die blij met een betaalbaar bloemstuk naar huis gaan. Iets moois voor niet te veel geld: dat is mijn doel. En ik houd zo veel van deze planten. Ik noem ze weleens mijn mindervalide kindjes.

Een tijdje geleden kwam een handelaar langs. Hij pakte een gedraaide orchidee en zei: „Coby, deze vernieuwing heb jij in de markt gezet.” Dat deed me toch wel goed.

Wat het is, weet ik niet, maar als ik in de kas een plant ontdek, word ik blij en zie ik er in gedachte direct een pot bij. Dat gaat gewoon zo. Nee, ik heb er nooit cursussen voor gevolgd. Wel heb ik altijd kleding ontworpen en gemaakt, maar dit is echt anders.

Zelf verbaas ik me over de liefde die ik voor deze planten heb. Het klinkt misschien wat raar, maar ik behandel ze als levende wezens. Als ik ’s avonds laat nog bezig ben en ik knak een steel, dan doet dat zeer. En dat is dan mijn eigen schuld, want planten hebben ook rust nodig, net als ik.

Genoeg

Dat laatste heb ik trouwens moeten leren hoor. Enkele jaren geleden kwam het woordje ”te” in mijn leven te veel voor. En dan gaat het niet goed hè? Te druk, te weinig tijd voor kleinkinderen; noem maar op. Nu maak ik voor een zaterdag misschien vijftig bloemstukken, terwijl dat er eerder negentig waren. En bij vijftig kiezen klanten veel makkelijker.

Toen heb ik ontdekt dat genoeg werkelijk genoeg is. Het is een zegen om dat te mogen zien.”

Klik hier voor eerdere afleveringen. Ook bezielde werker? Mail naar econ@refdag.nl.

Loopbaan Coby Stolk

Coby Stolk groeide op in Rotterdam. Haar vader was kweker, haar schoonvader ook. In de jaren 60 volgde ze de huishoud- en industrieschool in Rotterdam. Daarna hielp ze haar moeder in de huishouding en werkte ze als au pair. In 1973 trouwde ze met Jan Stolk, die in 1994 het huidige Stolk Orchids in Waddinxveen startte. Drie van de zes kinderen, Jan-Pieter, Corstiaan en Harm-Jan, werken in het bedrijf. Coby is sinds 2004 designer van bloemstukken, was enkele jaren lid van de raad van toezicht van de Rabobank en was achttien jaar voorzitter van vereniging De Christenvrouw in Waddinxveen.