In de tweede helft van de vorige eeuw was er een sterke groei: van de vroege jaren zestig tot halverwege de jaren tachtig steeg het aantal geregistreerde misdrijven van 13 naar 81 per 1000 inwoners. In 2002 lag dat op 93; sindsdien is dat gedaald naar 49 vorig jaar.

„Spectaculair”, noemt criminoloog Henk Ferwerda de cijfers. „Deze daling moeten we koesteren. Het is het resultaat van een intensieve, gezamenlijke aanpak die de afgelopen jaren is gehanteerd.” Vroeger was boeven vangen louter een taak van de politie. Nu werkt zij nauw samen met onder andere gemeenten, Bureau Halt en de Belastingdienst. „Dat werpt zijn vruchten af.”

Het CBS-rapport ”Het mysterie van de verdwenen criminaliteit” geeft wel enkele nuanceringen bij de positieve cijfers. Mensen zijn de laatste jaren minder bereid tot het doen van aangifte. Daardoor weet de politie van veel inbraken en diefstallen niet af.

De verminderde aangiftebereidheid is een mogelijk gevolg van het sluiten van politiebureaus. De toegenomen welvaart speelt ook mee; wordt er een laptop gestolen, dan is de financiële schade relatief klein en zullen mensen minder snel naar de politie stappen.

Ook de veranderende prioriteiten van de politie spelen een rol. Een agent kan maar op één plek tegelijk zijn, dus worden er keuzes gemaakt. Naar kleine wietkwekerijen speurt men nauwelijks meer, terwijl huiselijk geweld tegenwoordig boven aan de agenda van de politie staat.

Ondanks deze nuanceringen blijven de positieve cijfers staan. Maarten Bloem, onderzoeker van het CBS: „Ook in de landen om ons heen neemt de criminaliteit af. Dat bewijst dat deze daling in de cijfers niet aan ons registratiesysteem ligt.” Ook het aantal gevallen van moord en doodslag bevestigt de positieve ontwikkeling.

Het aantal misdrijven daalt en Nederlanders voelen zich volgens het CBS ook steeds veiliger. Dat veiligheidsgevoel stijgt echter niet zo snel. „Logisch”, vindt criminoloog Ferwerda. „Het gevoel loopt altijd achter op de feiten. Als een wijk waar voorheen veel criminaliteit was weer veilig wordt, zullen de bewoners zich toch nog lang ongemakkelijk voelen.”

De directeur van Bureau Beke, dat onderzoek doet en advies geeft op het gebied van veiligheidsvraagstukken, roept wel op alert te blijven op verschuivingen in de criminaliteit. „Het speelt zich steeds vaker buiten het zicht van politie af. Jonge criminelen slaan bijvoorbeeld in toenemende mate digitaal toe.”