Buiten wapperen oranje vlaggen. De politie patrouilleert met paarden langs fietsende studenten. Op de Grote Markt wordt volop gebouwd en gesjouwd.

Binnen in de Martinikerk klinkt de echo bij het testen van de microfoons. Op de kansel installeert een cameraman zijn apparatuur. Jan Haak sjouwt met een waterstofzuiger. Het zweet staat op zijn voorhoofd, maar de schoongeboende vloer is weer droog.

De beheerder van het kerkgebouw is al maanden druk met de komst van de koninklijke familie. Alles moet piekfijn in orde zijn voor het bezoek op Koningsdag. Een gekkenhuis is het, zegt hij donderdagmiddag. Toch neemt hij even tijd voor een kop koffie.

Vluchtruimte

Haak nam de afgelopen tijd alle hoeken en gaten van het gebouw door met de politie. Samen met de veiligheidsdiensten dacht hij na over een ruimte waar de Oranjes heen kunnen vluchten als er iets ernstigs gebeurt.

Onder zijn leiding werd het beschadigde pleisterwerk hersteld. En kreeg de kerk een nieuwe lik verf. „Dat was toch nodig, dus die klus hebben we maar vervroegd.” Scheuren in de vloer werden gedicht. Over de roosters in de vloer ging een tapijtje, om te voorkomen dat de naaldhakken van de prinsessen erin vast komen zitten. Met de NOS zocht hij goede cameraplekken uit.

Dans en orkest

De koninklijke familie komt vrijdag naar de kerk voor een optreden van het Noord Nederlands Orkest en een dansvoorstelling. Of dat wel past bij het karakter van een kerkgebouw? „Er gebeuren hier wel gekkere dingen”, vertelt Haak. „Al zullen we het gebouw niet verhuren voor housefeesten.”

Lastige keuzes zijn het soms, over de verhuur van het gebouw waar zondags een PKN-gemeente van confessionele aard samenkomt. „Een predikant maakte eens een mooie vergelijking met de brandende braamstruik. Toen God daarin verscheen, werd de grond heilig. Daarna was het weer een gewone struik. Zo is de kerk tijdens de eredienst heilige grond en kan ze de volgende dag weer een gewoon gebouw zijn.”

Wel had de kerkbeheerder zijn koninklijke gasten graag het monumentale orgel willen laten zien. Helaas: een gigantisch doek van het Groninger Museum belemmert het zicht op „de ”Nachtwacht” onder de instrumenten”, zoals Haak het niet zonder trots noemt. Een keuze van de organisatie, die hier en daar wel onbegrip opleverde.

Als de Oranjes de Martinikerk verlaten, klinkt vanaf het carillon het lied ”Mien Grunneger Stad”. Op 80 meter hoogte kan stadsbeiaardier Auke de Boer zelf de koning niet zien. Maar dat vindt hij niet erg. „Na afloop is er een meet-and-greet met de koninklijke familie, waarvoor ik ook ben uitgenodigd.” Zijn zwarte pak met oranje strik hangt al klaar.

Vaker dan twee keer heeft de musicus niet kunnen oefenen. „Als ik repeteer, is het meteen voor publiek”, lacht hij. Wel heeft hij de muziek thuis doorgespeeld op een oefenklavier. „Zo moeilijk is het nu ook weer niet”, zegt de inwoner van het Friese Kollumerzwaag nuchter.

Bovendien: het is niet voor het eerst dat De Boer het Groningse carillon aan de Oranjes laat horen. Op Koninginnedag in 2004 speelde hij Händels ”The arrival of the Queen of Sheba”, dat hij voor die gelegenheid ”The arrival of the Queen of the Netherlands” noemde.

Drones

Op het Martinikerkhof zijn kinderen aan het oefenen met drones. Vrijdag zullen ze de prinsessen leren hoe je zo’n vliegtuigje bestuurt. Simon Voogd, eigenaar van het dronebedrijf dat de activiteit verzorgt, heeft goede hoop dat de koning zich laat verleiden tot een vliegstunt. „Hij heeft zijn vliegbrevet in Eelde –hier vlakbij– gehaald.” Zijn dochter Elke (8) heeft een cadeautje voor de koning. Maar wat het is, mag niet in de krant. „Het is geheim.”

Zelfs voordat de Oranjes er zijn, is Groningen al in feeststemming. De balletschool houdt zijn generale repetitie op straat. Mensen staan te filmen en te applaudisseren. Ook ondernemers proberen een graantje mee te pikken van het koninklijk bezoek met oranjegekleurde etalages. Een linnenzaak geeft klanten 51 procent korting ter gelegenheid van de 51e verjaardag van de koning.

„Dat wordt veel fietsen wegslepen”, wijst een Brabantse man op de rijwielen die –ondanks de borden– nog in het centrum staan. De familie Vissers uit Erp staat met de camper een week in Groningen, speciaal om bij Koningsdag te kunnen zijn. „Dat doen we al jaren. Koningsdag is een gezellig en toegankelijk feest. En nu we gepensioneerd zijn, hebben we alle tijd.”