De afgelopen negen maanden deden zeven penitentiaire inrichtingen ervaring op met meerpersoonscellen. Gevangenen waren vrij om al dan niet aan de proef mee te werken. Die vrijwilligheid gaat overboord bij landelijke invoering.

Vakbonden hekelen het besluit van Donner. A. Lohman, bestuurder bij CNV Publieke Zaak, zegt dat de minister geen aandacht heeft voor veiligheidsproblemen als gevolg van de duocellen. Ook vreest hij een toename van de werkdruk voor bewakers. Lohman eist garanties van Donner op deze punten.

Deze week maakte de vakbond AbvaKabo FNV bekend 59 klachten ontvangen te hebben van gevangenisbewaarders over meerpersoonscellen. Die gingen over personeelstekorten en over het bij elkaar plaatsen van mensen met een besmettelijk virus, psychisch gestoorden of verslaafden. Dat was tegen de afspraken met de vakbonden, die zich van meet af aan tegen de duocellen keerden.

Justitie heeft intern echter slechts één klacht gekregen en die is naar behoren afgehandeld, meldt Donner. Uit het onderzoek, dat is uitgevoerd door IVA Beleidsonderzoek en Advies in opdracht van Justitie, blijkt dat de meeste gevangenismedewerkers het niet onveilig vinden om te werken op een afdeling met meerpersoonscellen. De cipiers vinden wel dat de werklast zwaarder is geworden en de werkzaamheden complexer zijn.

Verder wil het personeel inspraak hebben in de selectie en matching van gedetineerden voor een duocel, om zo een veiliger klimaat te kunnen bereiken. De onderzoekers wijzen op het probleem dat de nu gehanteerde redenen om mensen niet bij elkaar te plaatsen, ertoe leiden dat de duocellen niet vol komen.

Gedetineerden geven aan graag op een ander tijdstip te willen werken dan hun celgenoot, zodat ze toch enige uren de celruimte voor zichzelf hebben. De onderzoekers pleiten ervoor om ook hen te betrekken bij de selectie van een celgenoot. Ook zouden positieve prikkels hen moeten stimuleren een cel te delen. Donner gaat nog bekijken welke aanbevelingen hij eventueel overneemt.

Op verzoek van GroenLinks-kamerlid Vos sprak de Tweede Kamer vanmiddag nog een keer met Donner over de problemen met de duocellen. De minister kan zijn plannen tot uitvoering brengen als de Eerste Kamer volgende week instemt met een wijziging van de penitentiaire beginselenwet.