Vorige week werd iemand met een keppeltje in de Duitse hoofdstad Berlijn met een riem afgetuigd. Het filmpje verspreidde zich snel over internet. Later bleek dat het een experiment was van een (niet-Joodse) Arabische inwoner van Israël. Nou ja, die proef is geslaagd.

Godsdienstige Joodse mannen zijn op straat gemakkelijk te herkennen aan hun hoofddekseltje. Daarmee zijn ze ook kwetsbaar. En hoewel de overheid er (onder meer) voor is om kwetsbare mensen te beschermen, blijkt nu dat dit onmogelijk is. De Centrale Joodse Raad in Duitsland raadt daarom volksgenoten af nog langer met een keppeltje door grote steden te lopen.

Heel eerlijk zegt hij er zelf bij dat dit een „keerpunt” is. In een vrije samenleving in Europa is vrijheid de norm. Een keppeltje is het meest bescheiden kledingstuk dat bestaat. Religieuze Joden dragen het keppeltje om eerbied tegenover het hogere te betrachten. Daar kan moeilijk bezwaar tegen bestaan.

Jammer genoeg bestaat antisemitisme in heel West-Europa. In Frankrijk is onlangs een Holocaustoverlevende vermoord en ook in dat land zijn mannen met keppeltjes regelmatig doelwit van geweld. In Groot-Brittannië worstelt de Labourpartij met vertegenwoordigers die het verschil niet weten tussen (wettige) kritiek op de staat Israël en (onwettige) afkeer van het Joodse volk. Ook in Nederland zijn er regelmatig incidenten.

Sinds het jaar 2000 zit er in heel West-Europa groei in het aantal meldingen. Deels zeggen deze cijfers weinig, omdat internet als nieuw platform de perfecte plek is om smaad over Joden uit te storten. Deels is dit het herhalen van bestaande indianenverhalen. Maar het probleem wordt daarmee wel zichtbaarder en dit verbetert het klimaat voor Joden beslist niet.

Het is enerzijds vertrouwenwekkend dat politici van alle richtingen eensgezind zijn in het veroordelen hiervan. Maar het is duidelijk dat dit bijzonder weinig helpt. Voor de oplossing moeten we dus dieper graven.

Aan de rechterkant van de samenleving is de laatste jaren een sterker patriottisme te zien. De geschiedenis leert dat liefde voor nationale identiteit kan overvloeien in antisemitisme. Joden vormen een internationaal volk, dat zich veel minder aan staten gebonden voelt. Echte nationalisten zien dat als verraad. Voor rechtse mensen blijft het hier oppassen.

En dan is er nog de vrijheid voor besnijdenis en de koosjere slacht. Vooral onder links bestaat hierover debat. Volgens sommigen komt het besnijden van jongens net als van meisjes neer op verminking. En rituele slacht zou dierenmishandeling zijn.

Zolang de samenleving geen ruimte geeft voor dit soort dingen die voor Joden belangrijk zijn, blijft er toch een klimaat van onveiligheid en uitsluiting.