De gezaghebbende Israëlische krant Ha’aretz meldde woensdag de uitspraken van Avigdor Neventzal op zijn website. De rabbi zou er overigens bij gezegd hebben dat het onmogelijk is in deze tijd een zogenaamde ”din rodef” af te kondigen, waardoor Joden van de geestelijkheid toestemming krijgen een mede-Jood om het leven te brengen.

De begrippen ”din rodef” en ”din moser” werden in Israël heftig bediscussieerd in de tijd rond de moord op premier Rabin in 1995. Een ”din rodef” en een ”din moser” zijn uitspraken van een geestelijke die een Jood de religieuze plicht geeft een andere Jood te doden die het leven of het eigendom van Joden bedreigt. Ook een Jood die van plan is een andere Jood te verraden aan niet-Joodse gezagsdragers wordt hiermee tot de dood veroordeeld. In 1995, voor de moord op de Israëlische regeringsleider, werd tussen rabbi’s op de Westbank en in de Gazastrook uitgebreid gedebatteerd over de vraag of over Yitzak Rabin een ”din rodef” uitgesproken zou moeten worden.

De moordenaar van premier Rabin, Yigal Amir, heeft in de rechtszaak na de moord meerdere keren duidelijk gemaakt dat hij meende vanuit religieuze motieven de premier om het leven te moeten brengen omdat hij de Joodse zaak verraden had. In de tijd van het tekenen van de Oslo-akkoorden werd de premier tijdens demonstraties van conservatieve Israëliërs veelvuldig van verraad beschuldigd. Later werd in Israël de felle toon van de kritiek op Rabin, die niet zelden religieus gekleurd was, gezien als de voedingsbodem waarop het kon gebeuren dat een Jood zijn eigen premier doodschoot. Vooral de weduwe van premier Rabin, Leah Rabin, heeft na de moord op haar man fel uitgehaald naar criticasters van zijn vredespolitiek, zoals ook de huidige premier Sharon.

Met de uitspraken van rabbi Neventzal lijkt het erop dat in Israël opnieuw de discussie is losgebroken over de plaats van religieuze Joden in de seculiere staat Israël en over de vraag hoe het conflict met de Palestijnen opgelost moet worden. De meeste orthodoxe Joden zijn fel tegen de zogenaamde twee-statenoplossing, die onder andere door de Verenigde Staten en Europa wordt gepromoot. Israël zou in die visie de bezette gebieden -delen van Judea, Samaria en Gaza- moeten opgeven, zodat de Palestijnen daar hun eigen staat kunnen oprichten. De ongeveer 250.000 Joodse kolonisten die in deze gebieden wonen, zouden naar Israëlisch grondgebied moeten verhuizen.

De minister van Financiën van Israël, Benjamin Netanyahu, die evenals premier Sharon lid is van de conservatieve Likud-partij, heeft de uitspraken van de rabbi woensdag direct veroordeeld. „Dit is iets dat we niet moeten doen”, aldus de minister. „We zijn een land dat de wetten respecteert en wanneer er moeilijke keuzes gemaakt worden dan accepteren we die op een democratische en legale manier. Er is voor niemand de mogelijkheid om boven de wet te staan.”

Netanyahu, die eerder premier was van Israël en binnen de Likud-partij een opponent is van premier Sharon als het gaat over de overdracht van gebieden aan de Palestijnen, wordt gezien als een mogelijke kanshebber voor het premierschap, mocht premier Sharon opstappen.

De voorzitter van het comité van rabbi’s in Judea, Samaria en Gaza, Dov Lior, heeft gezegd dat het religieuze zionisme zijn zonen bijbrengt dat ze moeten dienen in het leger en de gegeven orders moeten gehoorzamen. „Maar wanneer die orders ingaan tegen de weg die de thora wijst, zoals het verwijderen van nederzettingen en het weggeven van land aan vreemden, dan hebben de Knesset, de regering en zelfs het hooggerechtshof niets te zeggen”, aldus de rabbi.

Parlementsleden van de oppositiepartijen hebben woensdag aangedrongen op een gerechtelijk onderzoek naar de uitspraken van rabbi Avigdor Neventzal. De Knesset, het Israëlische parlement, heeft inmiddels besloten volgende week een debat over de uitlatingen van de rabbi te houden.