„Loot box geeft je status, dat is verslavend”
Respect. Waardering. Uniek zijn. Dat is waar gamers verslaafd aan raken. Niet aan zogeheten ‘loot boxes’, waarvoor de Kansspelautoriteit donderdag waarschuwde, maar aan het gevoel dat gamers krijgen als ze zo’n schatkist openmaken en een bijzondere inhoud zien. En het feit dat ze er geen invloed op hebben, is nog eens extra aanlokkelijk. Dat zegt Jeroen Lemmens van de Universiteit van Amsterdam, die veel onderzoek heeft gedaan naar gameverslaving.
Gamers kunnen tijdens het spelen van sommige spellen loot boxes kopen. De Kansspelautoriteit onderzocht tien games met zulke schatkistjes. Ze kunnen verslaving in de hand werken. En vier van de tien schatkisten zijn verboden, omdat gamers ze kunnen doorverkopen. Dan is het een kansspel, en daar is een vergunning voor nodig.
In de schatkistjes zitten bijvoorbeeld wapens die in een spel kunnen worden gebruikt, maar het kunnen ook kostuums zijn, of bepaalde vaardigheden. Toeval bepaalt wat iemand krijgt. Lemmens: „Je betaalt niet voor wat je wilt hebben, je betaalt voor de kans om iets te krijgen. En die hele grote beloning komt maar eens in de zoveel tijd.”
Sommige gamers blijven jagen op die beloning. „We maken dopamine aan wanneer we plezier beleven. Als we niet kunnen voorspellen wanneer de volgende rush komt, gaan we door. Dan blijven we bijvoorbeeld schatkisten openen. Dat speciale gevoel, daar doe je het voor. Dat maakt gokken zo verslavend.”
Zulke games zijn ‘freemium’: ze zijn gratis, maar wie extra betaalt, krijgt meer. „Je hoeft niets te betalen om te spelen, maar als je kans wil maken op bijzondere items moet je er vaak geld aan uitgeven. Dat werkt als een tierelier, gamemakers verdienen daar verreweg het meeste aan. Het gok-element is veel succesvoller dan mensen gewoon iets te laten kopen.”
Het gaat de gamers vooral om het gevoel van de erkenning van medespelers. Volgens Lemmens hebben de meeste game-verslaafden moeite om mee te komen in de echte wereld. „Als je gelukkig bent in de werkelijkheid, heb je niet de drang om te ontsnappen in de virtuele wereld. Het zijn doorgaans mensen met minder zelfvertrouwen en minder sociale vaardigheden. Binnen een onlinegemeenschap hebben ze wel aansluiting.”
De meeste gamers zijn tieners, de meeste gameverslaafden zijn twintigers. „Voor tieners zijn freemium-games ideaal. Ze hebben niet veel inkomsten, dus spelen ze gratis games. Maar juist voor die leeftijd is het moeilijk om impulsen te controleren.” Als tieners worden ze in toom gehouden door hun ouders. „Maar als ze zelfstandig gaan wonen, kunnen ze los gaan. Dan is er niemand die kan ingrijpen.”
