Bij graafwerkzaamheden op bedrijvenpark Medel in Tiel werden in 2016 en 2017 overblijfselen gevonden van zeker acht mensen, onder wie een kind van drie en een van vijf.

Het museum in Leiden krijgt de grafresten te leen van museum Het Valkhof in Nijmegen en het Provinciaal Depot voor Bodemvondsten van Gelderland.

Samengeperst

Het is nog niet duidelijk hoeveel mensen er precies in het graf hun laatste rustplaats vonden, doordat de botten in de kleibodem samengeperst en door elkaar zijn geraakt. Volgens het museum is wel duidelijk dat de mensen in de buurt woonden. Er leefden jagers-vissers-verzamelaars. Door contacten met boeren in en rond het huidige Limburg gingen zij zelf ook vee houden en graan verbouwen. Van die boeren namen zij nog andere gewoonten over, zoals het begraven in een familiegraf.

Het graf en de botresten roepen nog veel vragen op. Onder andere hoeveel personen er daadwerkelijk in het graf lagen. Ook is het onduidelijk hoe ze werden begraven en waaraan de mensen zijn overleden.

Bovendien willen archeologen weten of ze allemaal in één keer zijn begraven of dat het graf lange tijd is gebruikt. Het is zelfs nog niet helder of het gaat om mannen of vrouwen. Waren de doden allemaal familie van elkaar? En wat aten de mensen destijds? De onderzoekers hopen erachter te komen waar deze mensen en hun voorouders oorspronkelijk vandaan kwamen.

Bij het grote graf zijn ook enkele graven met één dode per graf ontdekt. Eén daarvan heeft inmiddels een vaste plek gevonden in het Flipje- en Streekmuseum in Tiel.

Hazendonkgroep

De doden in het Tielse familiegraf behoorden waarschijnlijk tot de Hazendonkgroep, genoemd naar de plek waar voor het eerst resten van deze groep gevonden zijn.

Het graf lag oorspronkelijk vlak onder het maaiveld. De skeletten werden hierdoor broos en zacht. Door overstromingen kwam er een 1,5 meter dikke kleilaag over het graf te liggen. De kleilaag zorgde ervoor dat de botten werden beschermd. Wel zijn de botten door het gewicht van de klei samengeperst en gebroken. De stukjes zijn volgens de onderzoekers relatief goed bewaard gebleven. Van het graf op Schokland dat ruim 25 jaar geleden werd gevonden, zijn nu alleen nog maar de tanden van de begravenen over.

Om het kwetsbare graf uit Tiel te bewaren en te onderzoeken, besloten de archeologen het als geheel in een blok klei van ruim 1000 kilo uit de grond te halen. Vervolgens is het naar een laboratorium gebracht. Specialisten hebben daar maandenlang gewerkt om de zachte botten schoon en weer hard te maken.

Miljoen vondsten

De opgravingen in Tiel-Medel duurden van november 2016 tot september 2017. Er zijn meer dan 1 miljoen vondsten gedaan uit de steentijd, de bronstijd, de ijzertijd, de Romeinse tijd en de middeleeuwen. Vorig jaar waren al een Romeins beeld van de god Jupiter en een zeldzame bronzen zalfpot in het nieuws. De archeologen hebben nog jaren werk om alle vondsten te onderzoeken.

De opgravingen hadden plaats voorafgaand aan de uitbreiding van bedrijvenpark Medel, in opdracht van het industrieschap Medel. Het is het grootste archeologisch onderzoek in de Betuwe sinds de aanleg van de Betuwelijn eind jaren 90. Archeologen kregen onder meer hulp van historische verenigingen.