Het was voor het eerst dat iemand uit de top van het Kremlin reageerde op de beschuldigingen van seksueel misbruik in de Doema door parlementariër Leonid Sloetski. Vorige week ging Peskov in op de kwestie. En hij bevestigde het beeld dat velen hebben: de Russische maatschappij pakt een vrouw die beweert te zijn misbruikt, veel harder aan dan de misbruiker.

Het is niet zo dat Russen niet van vrouwen houden. Misschien zijn de Russen gewoon te nuchter en hebben de meesten een no-nonsensehouding. Mogelijk is het ook gewoon de dwarse Rus, die niets met westerse rages te maken wil hebben. Hoe dan ook, de MeToo-beweging is in Rusland nog niet geland.

Wekenlang hield het Kremlin zich stil in de zaak rondom Sloetski, lid van de Russische Doema (het parlement). Journalistes en collega’s beschuldigden Sloetski van seksueel misbruik tijdens het werk. Toen het er uiteindelijk van kwam, wezen de uitspraken van Kremlinzegsman Peskov niet op veel begrip.

Het is een soort mode-uitspraak, zei Peskov, doelend op de beweringen van seksueel misbruik door parlementariër Sloetski. „We proberen bij te blijven met de wanorde die in Amerika heerst”, legde hij uit. „Als hij je betast heeft, als hij je misbruikt heeft, waarom bleef je dan zo lang stil?” vroeg Peskov zich af: „Waarom ging je niet naar de politie?”

Dat zo veel Hollywoodsterren met Weinstein sliepen om hun carrière niet in gevaar te brengen, had hem aan het denken gezet. „Ze werden sterren door veel te doen dat botst met onze noties van eer en waardigheid. Ze deden die dingen om 10 miljoen dollar te verdienen en beroemd te worden. Maar geen van hen ging naar de politie en zei: „Weinstein heeft me verkracht.” Nee, ze wilden 10 miljoen. Hoe noemen we een vrouw die voor 10 miljoen dollar met een man slaapt? Dit klinkt misschien onbeleefd, maar in Rusland noemen we haar een prostituee.”

Peskov deed zijn uitspraken op een hogeschool in Moskou. Vlak nadat een video ervan op internet verscheen, werd die weer verwijderd. Peskov verklaarde dat hij deze uitspraken niet als zegsman van het Kremlin deed, maar op persoonlijke titel.

De Russische maatschappij is aan de ene kant erg traditioneel. Maar aan de andere kant leven de meest Russen niet volgens die traditionele normen. Net als in het Westen beantwoorden huwelijk en gezin in de praktijk niet aan het ideaal. De overheid en de kerk echter houden stevig vast aan de traditioneel orthodox-christelijke waarden. Dat botst en zorgt voor heel kromme regelgeving.

De Russisch-Orthodoxe Kerk hielp Russische conservatieven bijvoorbeeld om in 2016 een wet in te voeren die ervoor zorgt dat er op huiselijk geweld nog slechts een boete staat in plaats van een gevangenisstraf. Volgens de kerk is dat in het belang van „traditionele gezinnen.” Het probleem is volgens traditionele Russen niet zozeer het mannelijk geweld, maar het vrouwelijk gebrek aan respect en liefde in relaties. Het gevolg: misbruik is niet langer strafbaar en mannen doen waar ze zin in hebben.

Open kaart

Journaliste Anna Zjavnerovitsj besloot open kaart te spelen over misbruik in haar leven en schreef een blog over hoe haar vriend haar misbruikte. Het is moeilijk voor vrouwen om bij de politie begrip te ontmoeten, schrijft ze. „De agent vroeg me of ik getrouwd was en of ik kinderen had. Ik snapte niet wat dat met deze zaak te maken had.”

De houding van de lokale politie is niet heel behulpzaam wanneer er melding wordt gedaan van huiselijk geweld: „De lokale politie nam de telefoon niet op. Ik besloot om een hotline te bellen. Een automatisch antwoordapparaat zei dat ik na de vakantie moest terugbellen, terwijl de vakantie net voorbij was.”

Zjavnerovitsj staat niet alleen. Elke veertig minuten sterft er in Rusland een vrouw als gevolg van geweldpleging door een partner of familielid. Officiële cijfers zeggen dat jaarlijks zo’n 40.000 vrouwen slachtoffer zijn van huiselijk geweld. In werkelijkheid zijn die cijfers hoger. Vrouwen melden mishandeling nauwelijks, omdat de boete soms zelfs voor hun rekening komt.

Veel vrouwen nemen het geweld voor lief. Ze zijn allang blij dat ze een man hebben. Overmatig gebruik van alcohol zorgt er in combinatie met een ongezonde levensstijl voor dat de sterfte onder jonge mannen hoog is. Rusland heeft zodoende meer vrouwen dan mannen. Veel jonge vrouwen zijn daarom blij een man te hebben gevonden. Dat hij haar slaat, neemt ze dan graag voor lief.