Personeel mag zelfs niet roken in ziekenhuiskleding

Patiënten die naast hun infuuspaal bij de ingang van het ziekenhuis staan te roken. Bij veel ziekenhuizen is het aan de orde van de dag. Bij het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) mag het sinds 1 januari 2018 niet meer. Het ziekenhuis is volledig rookvrij. Ook de rokersruimte is verdwenen. Personeel mag zelfs buiten het terrein niet in hun werkkleding roken.

Initiatiefnemer Hiltje de Graaf uit Leeuwarden is oncoloog. „Ik verlies dagelijks patiënten die overlijden aan de gevolgen van roken. Als ziekenhuis kunnen, nee móéten we daar iets tegen doen.”

Mensen die in het ziekenhuis liggen, kunnen vaak heel goed stoppen met roken, merkt De Graaf. „Voor gezonde mensen zijn de gevolgen van roken een ver-van-mijn-bedshow. Ze hebben niet door hoe erg het kan zijn. Op de afdeling oncologie –kankerkunde– zien ze met hun eigen ogen hoe slecht roken voor je gezondheid is. Daarnaast zijn mensen hier uit hun vertrouwde omgeving. Dat helpt om de sigaretten met rust te laten.”

Voor rokers die een week in het ziekenhuis liggen, is het volgens De Graaf vaak geen enkele moeite om zonder nicotine de dag door te komen. Als ze naar huis gaan, grijpen ze vaak wel weer naar de sigaret. „Het ziekenhuis is blijkbaar een uitstekende plek om te stoppen met roken. Daar wilde ik gebruik van maken. De GGD houdt hier nu een spreekuur om stoppers te begeleiden.”

Het idee voor een rookvrij ziekenhuis kreeg De Graaf in 2016. „Dat was op een symposium van verslavingsarts Robert van de Graaf. Hij legde haarfijn uit hoe een verslaving op jonge leeftijd ontstaat als mensen in je omgeving roken. Toen realiseerde ik me hoe belangrijk het is dat mensen niet in de buurt van sigarettenrook komen.”

Tabé tabak in schappen Kruidvat en Trekpleister

Gerard van Breen is directeur van A. S. Watson, het moederbedrijf van drogistrijen als Kruidvat en Trekpleister. Hij heeft ervoor gezorgd dat er in die winkels binnenkort geen sigaretten meer in de schappen liggen. „We presenteren ons steeds duidelijker als gezondheidswinkels. Daar hoort de verkoop van sigaretten niet bij.”

Een drogisterij die tabaksproducten verkoopt, is dat niet vreemd? „Dat is van oudsher zo gegroeid. Kruidvat komt voort uit de supermarktketen Groenwoudt. Daar werden rookwaren als serviceartikel verkocht”, legt Van Breen uit.

Eind 2018 is in twee derde van de drogisterijen van A. S. Watson geen tabak meer te verkrijgen, het jaar daarop volgt de rest. „Die afbouwtermijn heeft bedrijfseconomische en praktische redenen”, legt Van Breen uit. „Sigaretten leveren veel geld op. Ze maken een paar procent van de totale omzet uit. Het is bedrijfskundig een te groot risico om dat geld in een keer mis te lopen. Daarnaast moeten door de maatregel alle winkels een kleine verbouwing ondergaan. Dat is een megaklus, die niet in een week geklaard is.”

Van Breen loopt al lang met het idee om rookwaren uit zijn winkels te halen. „Het was een heel traject. We maakten stapsgewijs het assortiment steeds kleiner. Ook liggen de sigaretten niet meer in het zicht. Met het stoppen van de verkoop is de laatste stap gezet.”

De hele bedrijfstop van A. S. Watson was het met het plan van de directeur eens. „Iedereen wilde eraan meewerken om onze samenleving rookvrij, dus gezonder te maken.”

A. S. Watson is de eerste grote retailorganisatie in Europa die gestopt is met de verkoop van rookwaren. Van Breen hoopt dat andere retailers volgen „om opgroeiende kinderen te beschermen tegen tabaksrook en de verleiding om te gaan roken.”

Koninklijk bezoek als kroon op het werk

Kinderen in Twello kunnen sinds oktober 2017 hun energie kwijt op Natuurlijke speelplaats De Groene Wig. Deze rookvrije speeltuin is bedacht door Ingrid de Croon, beleidsadviseur sport van de gemeente Voorst. „Het terrein was voorheen een skatebaantje dat naast de openbare school lag. Het schoolgebouw werd te oud en de skatebaan was ook niet goed meer. Beide moesten op de schop.”

De openbare school maakte plaats voor een nieuw gebouw waarin nu drie basisscholen gevestigd zijn: een openbare, een christelijke en een rooms-katholieke. Het oude skatebaantje werd ingeruild voor een grote speelplaats waar buurtkinderen en leerlingen van de school kunnen spelen. „Samen met het bedrijf Speelmaatje maakten we een ontwerp. Dat hebben we aan de verschillende schoolbesturen en buurtbewoners voorgelegd. Iedereen was enthousiast. De speeltuin is helemaal van deze tijd, met bijvoorbeeld wadi’s om overtollig regenwater op te vangen. In de wadi’s hebben we stapstenen geplaatst.”

Na de aanleg van de speelplaats moest er een bord komen met spelregels. De Croon: „Ik keek op internet naar voorbeelden. Toen zag ik dat je er ook op kunt zetten: „Er wordt niet gerookt.” Zo simpel is het dus om een speeltuin rookvrij te maken.”

Ieder kind heeft volgens De Croon recht op een rookvrije plek om te spelen. „Het is belangrijk dat kinderen opgroeien in een gezonde omgeving die ze stimuleert om buiten te spelen. Deze speelplek is dat blijkbaar, want het is er gigantisch druk. Het gras krijgt niet eens de kans om te groeien door al die kindervoeten.”

De drie basisscholen in Twello organiseren op 20 april de Koningsspelen rondom de nieuwe speelplek. De Croon: „Ontzettend leuk dat de koning die dag bij ons op bezoek komt. Dat is de kroon op mijn werk.”