Jaap Minderhoud wijst naar het zonovergoten dak van zijn kerk. „Kijk, ze zijn druk bezig dakleien te vervangen. Zie je die kratten op straat? Daarin zitten de leien. Elk krat weegt zo’n veertienhonderd kilo.”

De historische Gasthuiskerk, op de hoek van de Lange Delft en de Nieuwstraat, is gebouwd in 1493 en is daarmee het oudste bedehuis van de stad. Ooit maakte de kerk deel uit van een middeleeuws verzorgingscentrum voor zieken en behoeftigen. Nu ondergaat de kerk een grondige renovatie. Bouwbedrijf Meliskerke maakt de kerk geschikt om zeker weer een halve eeuw dienst te doen voor de christelijke gereformeerde kerk, die er al ruim tachtig jaar kerkt.

Minderhoud is namens de kerk projectleider van de restauratie en fungeert als verbindingsman richting de hoofdaannemer en de architect. Hij somt op wat er gebeurt: „Dakleien worden vernieuwd, dakgoten worden waar nodig van een nieuwe koperen bekleding voorzien. We laten verweerd lood vervangen, het voeg- en metselwerk van de buitenmuren wordt aangepakt en schilders zetten de kerk in de verf. Daarnaast gaan we de hemelwaterafvoer verbeteren. Het onderste deel daarvan wordt vervangen door stalen buizen. Een specialist in ongediertebestrijding behandelt in het kerkgebouw de kapconstructie boven het houten tongewelf. Zo wordt voorkomen dat knaagdieren als de boktor of de bonte knaagkever het houtwerk aantasten. Ook aan de glas-in-loodramen wordt aandacht besteed.”

Ooit deed de gotische kerk dienst als kapel van het Gasthuiscomplex, dat bestond uit een ziekenzaal, een paar aalmoezenierswoninkjes en een begraafplaats. Het complex verdween in de loop van de tijd. Alleen de kapel trotseerde de eeuwen. Sinds de aanleunwoningen zijn verdwenen, staat de kerk vol in het zicht aan de straatzijde. In de monumentale voordeur zit nog een Mariabeeld. Daarboven in een nis staat een beeldje dat Sint-Barbara voorstelt, aan wie de kerk destijds werd gewijd.

Tweehonderdduizend euro kost de restauratie in totaal. Het rijk, de provincie Zeeland en de gemeente Middelburg dragen er financieel aan bij. De opknapbeurt strekt zich uit van de nok van de kerk tot zelfs onder de grond, zegt Minderhoud, want onder het maaiveld wordt bekeken of de fundering van de kerk nog intact is. „Blijkt dat niet het geval, dan moet ook daar nog het een en ander gebeuren.”

De christelijke gereformeerde kerk van Middelburg is een bloeiende gemeente met 525 leden uit de stad en uit omliggende plaatsen als Meliskerke, Oostkapelle en Vlissingen. „De beide zondagse diensten zijn altijd goed gevuld”, vertelt Minderhoud. „De gemiddelde leeftijd van de kerkleden ligt rond de 36 jaar. Dit is dus een jonge kerkgemeenschap waar ik mij persoonlijk erg thuis voel. Het is een warme kerk, die op dit moment overigens wel even zonder predikant zit. Maar in april doet ds. B. Renkema uit Hilversum intrede.”

Dat de Gasthuiskerk er nog altijd staat, is eigenlijk een wonder, vindt Minderhoud. Na het bombardement van Middelburg, in mei 1940, stond de stad in brand en werden talloze gebouwen verwoest. „De vlammen kwamen vanaf de Markt deze kant op. Toen het vuur nog maar een paar huizen van de kerk was verwijderd, draaide de wind. Dat betekende de redding van onze kerk. De vlammen konden het gebouw niet meer bereiken.”

Canadese leien moeten halve eeuw meegaan

De restauratie van de Gasthuiskerk moet in de loop van mei klaar zijn. Jaap Minderhoud: „De leidekkers zijn nu drie weken bezig en het was steeds prachtig weer. Daardoor schiet het werk goed op. Als de leibedekking is vernieuwd, worden nog enkele monnikskappen in de dakbekleding aangebracht. Die zorgen voor goede ventilatie in de kap. Op het dak laten we ook de bliksemafleider nog vervangen.”

De gebruikte dakleien komen uit Canada. „De nieuwe leien worden voor gebruik gekeurd door een instelling die gerelateerd is aan de universiteit van Gent. De kwaliteit in verschillende soorten leien kan fors verschillen en ze moeten toch vijftig tot zestig jaar meegaan. Wel is het zo dat ze aan de zonzijde van de kap een wat kortere levensduur hebben dan aan de schaduwkant.”