Door de kou is er niet genoeg voedsel voor de konikpaarden, edelherten en heckrunderen in de Oostvaardersplassen, een natuurgebied van 5600 hectare tussen Almere en Lelystad. De discussie over het al dan niet bijvoeren van deze grazers laait iedere winter op, maar deze keer is de nood wel erg hoog: door een aantal zachte winters lopen er meer dieren dan ooit rond in het natuurgebied. „We begonnen de winter met zo’n 5200 grazers, terwijl er in het gebied naar schatting maar voor 1000 beesten te eten is”, zegt Simonse, Statenlid van de SGP Flevoland. De provincie Flevoland werd een jaar geleden verantwoordelijk voor het beheer van de Oostvaardersplassen.

Veel dieren gaan op dit moment dood van de honger omdat ze geen eten kunnen vinden. Op sociale media vliegen de oplossingen je om de oren: de een vindt dat je de natuur haar gang moet laten gaan, de ander roept juist op tot bijvoeren. De politie wordt overspoeld met meldingen over de uitgehongerde dieren en een boswachter is zelfs telefonisch bedreigd.

Staatsbosbeheer vindt bijvoeren geen goed plan. De organisatie kondigde deze week samen met de provincie aan dat burgers die dieren bijvoeren een boete krijgen. Voor de Oostvaardersplassen is de Wet natuurbescherming van kracht. Omdat het gaat om wilde dieren is bijvoeren zonder ontheffing verboden. Gebeurt dit wel, dan is er sprake van een wetsovertreding. De eerste boete is intussen al uitgedeeld aan een actievoerder die een paard te eten gaf.

Doodschieten

Volgens de natuurorganisatie is het een misvatting dat bijvoeren een oplossing is voor het welzijn van de dieren. Een woordvoerder: „Mensen kijken er emotioneel naar en vinden dat je voor dieren moet zorgen. Maar dit zijn wilde dieren. Aan het eind van de winter hebben die het zwaar, net als bijvoorbeeld de dieren op de Veluwe, en die gaan we ook niet bijvoeren.”

Volgens de woordvoerder verstoort bijvoeren het natuurlijke afweermechanisme tegen kou en winters. „Verder houd je met bijvoeren meer dieren in leven, dus komen er meer jongen, die op hun beurt ook weer voedsel nodig hebben. En het voedsel komt vaak niet bij de goede dieren terecht. In kuddes eten de sterkste dieren het eten als eerste op, de zwakkere weten niets te bemachtigen.”

Het beleid van Staatsbosbeheer is erop gericht om zo min mogelijk in de natuur in te grijpen, behalve als er sprake is van een crisis.

Maar wanneer is dat punt bereikt? „Op dit moment is het volgens hen nog niet zover”, zegt Statenlid Simonse. Hij overlegde woensdagmorgen met de natuurorganisatie en een aantal andere Statenleden over de kwestie. „Zelf neig ik op dit moment naar bijvoeren. Met deze kou duurt het nog zeker twee maanden voor er normaal gras is gegroeid. Voor de dieren duurt dat veel te lang.”

Als duidelijk is dat een dier de winter niet zal overleven en er sprake is van onnodig lijden, schieten boswachters van Staatsbosbeheer het volgens een strikt protocol af. In januari zijn er 700 dieren doodgeschoten. Simonse: „En in februari zullen dat er alleen maar meer zijn geweest.”

Hij begrijpt de boze burgers wel, maar het Statenlid vindt ook dat mensen niet zomaar kunnen gaan bijvoeren. „Het is de taak van de provincie om te zorgen dat er rust in het gebied komt. Het probleem is gewoon dat er op dit moment veel te veel grote grazers in het gebied zijn.”

Nieuw beheerplan

Als het aan Simonse ligt, komt er binnenkort een ander type beheerplan „Dan bestaat het vraagstuk wel of niet bijvoeren binnenkort ook niet meer.” De SGP heeft samen met de VVD een voorstel ingediend om het gebied toeristischer te maken. De partij wil natuurbeheer op basis van de draagkracht van het gebied, niet meer door de natuur haar gang laten gaan.

Dat betekent dat het aantal grote grazers naar beneden moet. „Het gebied moet beter toegankelijk worden voor toeristen. We willen meer bomen en struiken, dat kan alleen met minder grazers.” Bijkomend voordeel is volgens Simonse dat er meer ruimte is voor andere diersoorten.

Experts moeten gaan uitrekenen hoeveel grazers de provincie precies af moet schieten. Maar is het wel verantwoord om gezonde dieren af te schieten, alleen omdat er sprake is van een overschot? „Ik kan het goed verantwoorden”, zegt Simonse. „Beheer op basis van draagkracht van het gebied is precies hetzelfde als wat er nu op de Veluwe gebeurt. Je laat dieren niet meer lijden omdat ze te weinig voedsel kunnen vinden. En we kunnen misschien nog wat nuttigs doen met het vlees, op de Veluwe wordt ook wild geserveerd. Hoe dan ook, er moet iets gebeuren. Zo kan het niet blijven.”