”Kroniek van een kerk”, heet het werk dat het ruim honderdjarig bestaan beschrijft van de hervormde kerk in de buurtschap Langstraat, op Goeree-Overflakkee, ten zuiden van Ooltgensplaat.

Van Gils groeit op naast de kerk in het 170 zielen tellende vlek. Zijn vader, Henk van Gils, is jarenlang ouderling en koster in de gemeente. „In februari 2008 zei hij min of meer gekscherend tegen mij dat er zo veel informatie over de kerk was, dat ik er maar een boek over moest schrijven. Ik weet niet of hij het meende, maar ik vatte het serieus op.”

Spierziekte

Arjo van Gils –die net als drie jongere broers aan een onbekende progressieve spierverlammingsziekte lijdt– werkt dan in het Streekarchief Goeree-Overflakkee. Hij haalt daar veel informatie uit plaatselijke kranten. „Ook vond ik veel informatie in de kerkenraadsnotulen. Verder had ik destijds een gesprek met een oude mevrouw, Heun, die als meisje van zes jaar de kerkdiensten bezocht.”

In 2013 heeft Van Gils het meeste materiaal voor zijn boek verzameld. Het wordt een veelbewogen jaar voor de jongeman. In de zomer van dat jaar verlaat hij ”het Eiland” en verhuist hij naar een aangepaste woning in Ridderkerk.

Waaromvraag

In november overlijdt zijn vader na een ziekte van zes weken. Het in eigen beheer uitgegeven boek is dan ook opgedragen aan zijn vader. „Het is jammer dat mijn vader het niet heeft gezien. Op veel dingen kan ik een antwoord geven, maar waarom mijn vader zo jong is overleden, dat is voor mij onverklaarbaar. Op die waaromvraag heb ik geen antwoord.”

In de jaren daarna werkt de Ridderkerker het materiaal uit en corrigeert dat. Ook verzorgt hij zelf de vormgeving en de uitgave, vorig jaar, via jongboek.nl, het ”self-publishing platform” van uitgeverij Jongbloed.

Hoe hij dat deed met zijn afnemende spierkracht? „Ik heb een aangepast toetsenbord. Als ik met de cursor een paar seconden boven een bepaalde toets hang, tikt het systeem automatisch de letter. Erg handig.”

De totstandkoming van het boek moet veel inspanning hebben gekost. Bent u een doorzetter?

„Dat kun je wel zeggen, ja. Ik heb me bij de productie niet willen laten helpen, ik wilde alles zelf doen.”

Hoe ervaart u het dat u een progressieve spierziekte hebt?

„Wat de toekomst brengen moge, mij geleidt des Heeren hand. Dat is voor mij het belangrijkste.”

Op een bord in de kamer staat: ”Gisteren is voorbij. Morgen moet nog komen. Vandaag zorgt God.” „Mijn belangrijkste spreuk staat daar op de muur: ”God zorgt als het leed genaakt”. Die woorden worden vaak bewaarheid. Ik ga graag naar de kerk, de hervormde Singelkerk hier. Als het regent, bid ik vaak: Heere, wilt u zorgen dat het ophoudt met regenen? Wat denk je? Als ik mijn ogen open doe, is het vaak droog.”

Hervormd Langstraat ontstond in 1900 als een vrije evangelisatie. Waarom toen en hoe belangrijk is de kerk voor de buurt?

„Rond 1900 liepen de mensen naar de kerk. Ze moesten vaak een uur lopen om in omliggende dorpen naar een kerkdienst te gaan. De meesten deden dat niet. Langstraat was toen –grof gezegd– een samengeraapt goddeloos zooitje. Toen kwam er een initiatief voor de bouw van een eigen kerk in het dorp. Door de eerste voorganger, J. C. Wielhouwer, is er veel ten goede veranderd. De kerk is altijd een samenbindende factor voor de buurt geweest. Maar het belangrijkste is dat Gods Woord er nog steeds elke zondagmorgen te horen is. Dat zo’n klein dorpje toch een eigen kerk heeft, dat ervaar ik als een echt wonder.”

„Verwilderde buurtschap nu gezegend”

„Nazareth”, zo noemde de hervormde kerkenraad van Ooltgensplaat het buurtschap Langstraat ooit minachtend. Toch werd er in 1900 een „eerste samenkomst van heilbegerigen” gehouden.

De preekplaats werd bediend door de (eerwaarde) heren J. C. Wielhouwer (1900-1906), P. M. Hack (1909-1920), T. Vetter (1921-1945), J. Neijenhuis (1945-1960) en D. Scheepmaker (1970-1974).

Met name onder Neijenhuis bloeit de gemeente op, met instellingen van de sacramenten (1947), het ontstaan van een mannen- en vrouwenvereniging, maar ook het elektrificeren van het gebouw (1952).

Vanaf 1922 is hervormd Langstraat een preekplaats van de gemeente Ooltensplaat. Een notulenboek meldt: „Moge het werk Gods gelukkig voortgaan in de eens verwilderde en nu gezegende buurtschap.”

Lees ook in Digibron:

Heilbegerigen in Langstraat (Oude Paden, 01-06-2009)