De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) kwam de fraude vorige maand op het spoor. Op

23 januari blokkeerde de toezichthouder al 45 melkveebedrijven. Het onderzoek strekte zich uit tot 7700 boerderijen waar de NVWA afwijkende aantallen geboortes van meerlingen had geconstateerd. Ook bij de nu geblokkeerde bedrijven is gesjoemel vastgesteld. Ze blijven in ieder geval tot en met vrijdag geblokkeerd, wat betekent dat dieren niet mogen worden aan- en afgevoerd. Transport van melk en mest mag wel.

Onacceptabel

Minister Schouten heeft de NVWA en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland gevraagd alle mogelijke afwijkingen in de identificatie en registratie van vee (I&R) te onderzoeken. Schouten: „De afgelopen week hebben we een beter beeld gekregen van de bedrijven die hebben geknoeid en het blijkt om een aanzienlijk aantal te gaan. Elke vorm van fraude is onacceptabel en moet hard worden aangepakt.”

Pas als de melkveehouders hun administratie aantoonbaar kloppend hebben gemaakt, heft het ministerie de blokkade op. De identificatie en registratie van kalveren is in het geval van een dierziekte-uitbraak van cruciaal belang voor de dier- en volksgezondheid, aldus Schouten.

Melkveehouders moeten al hun runderen registreren. Afgelopen jaar waren er volgens het I&R-systeem veel vaker twee- en meerlingen geboren bij koeien dan normaal. Gebruikelijk is 3 tot 5 procent meerlingen. Bij zo’n 2000 bedrijven lag dit percentage echter boven de 10. Bij 5700 andere bedrijven lag het tussen de 5 en de 10 procent. Dit zou betekenen dat mogelijk ruim 43 procent van in totaal ongeveer 18.000 melkveehouderijen gefraudeerd heeft.

Door met de geboortecijfers te sjoemelen, kunnen boeren gemakkelijker aan de regels voor fosfaatuitstoot voldoen, zonder daarvoor dieren te hoeven wegdoen. Omdat Nederland volgens afspraken met Europa te veel mest produceert –gerekend in kilo’s fosfaat– was vorig jaar het zogeheten fosfaatreductieplan van kracht. Als een koe eenmaal heeft gekalfd, gaat zij melk geven en moet zij als melkkoe worden geregistreerd. Voor het reductieplan telt een rund dat heeft gekalfd als één eenheid, terwijl een koe die nog nooit een jong kreeg, telt voor 0,5. Door kalfjes als twee- of meerling te registreren, leek het alsof hun werkelijke moeder nog nooit had gekalfd.

De overtreders kunnen geen bestuurlijke boete krijgen, omdat hier volgens het ministerie geen juridische grondslag voor is. Wel kunnen ze voor de fraude strafrechtelijk worden vervolgd. Minister Schouten wil onderzoeken of het I&R-systeem aangepast kan worden om frauderen te ontmoedigen.

Toelichting

Boerenorganisatie LTO kreeg donderdag van het ministerie een toelichting op de nieuwe cijfers. Dat overleg was bij het sluiten van het Reformatorisch Dagblad nog gaande. Een woordvoerder wilde daarom nog geen commentaar geven op de jongste ontwikkelingen. „Ik kan alleen zeggen dat we fraude onacceptabel vinden. Dat er nieuwe cijfers zouden komen, lag in de lijn der verwachting, maar wij hebben sinds het naar buiten komen van deze kwestie twee weken geleden geen enkel beeld gekregen van de daadwerkelijke omvang ervan.”