Juist zelfbeeld vereist onvoorwaardelijke liefde
De remedie tegen een negatief zelfbeeld is volgens Steef Post niet zelfwaardering maar zelfaanvaarding. Onvoorwaardelijke liefde is echter ook onmisbaar voor een juist zelfbeeld, vult Lennart Visser aan.
Met grote waardering las ik ”Welbeschouwd” van Steef Post (RD 25-1). Op een goede manier gaat hij in op het begrip zelfwaardering en pleit hij voor zelfaanvaarding.
Met zelfwaardering heeft iedereen dagelijks (bewust of onbewust) te maken. Dat begint wanneer je ’s ochtends uit bed stapt en in de spiegel kijkt. Al dan niet bewust reageer je op een positieve of negatieve manier op jezelf.
De manier waarop je naar jezelf kijkt en je persoonlijke identiteit worden grotendeels beïnvloed door je ervaringen en de manier waarop anderen op je reageren. Wanneer bijvoorbeeld ouders dagelijks tegen hun dochter zeggen dat ze niks voorstelt en laten merken dat ze haar een nietsnut vinden, zal dat een negatieve invloed hebben op haar zelfbeeld.
Ik ben wat ik doe
Ons hele leven proberen we antwoord te vinden op de vraag: „Wie ben ik?” Ons antwoord is dan vaak: „Ik ben wat ik doe.” Wanneer ik dingen goed doe, ben ik tevreden over mezelf. Vaak voeden we onze kinderen ermee op, met uitspraken zoals: „Mijn kind in groep 1 kan al lezen!” of: „We willen heel graag dat je naar het vwo gaat! Welk cijfer had je?”
Wanneer we dingen goed doen, voelen we ons goed. Als ze niet lukken, worden we neerslachtig.
Ik ben wat men over mij zegt
Een andere manier waarop we onze persoonlijke identiteit vormen, is door wat er over ons wordt opgemerkt. We zijn gevoelig voor wat mensen zeggen en vinden het erg belangrijk hoe een ander ons ziet. Spreekt iemand anders positief over ons, dan voelen we ons voldaan. Laat iemand zich negatief over ons uit, dan kunnen we ons opeens heel down voelen. Vaak blijft die ene negatieve opmerking de hele dag hangen, ook al kreeg je veel meer positieve opmerkingen dan negatieve.
Ik ben wat ik heb
De derde manier waarop we onze identiteit vormen, is door alles wat we bezitten. Hierdoor kunnen we ons heel wat inbeelden. „Ik ben wat ik heb.” „Ik heb een groot gezin, een hoge opleiding, veel vrienden, een goede gezondheid, een mooie auto.”
Maar raken we deze ‘bezittingen’ kwijt, doordat we ziek worden, onze auto wordt gestolen of vrienden ons in de steek laten, dan kunnen we ons gedeprimeerd voelen en verslechtert ons zelfbeeld.
Duivelse strategie
In het licht van de eeuwigheid moeten we als christenen beamen dat het in ons leven niet om ons zelfbeeld gaat. Christenen leven met het oog op Gods toekomst, in de ruimte van Gods genade. Dat leidt ertoe dat we anders (moeten) leven: „Gij geheel anders.” Dit vraagt van ons dat we eerlijk kijken naar onszelf en naar elkaar.
Waaraan ontlenen wij onze identiteit? Gaat het om wat je doet, wat anderen over je zeggen of om wat je hebt? De hedendaagse maatschappij wil ons dat graag laten geloven. Maar dit is een duivelse strategie, die we in de Bijbel herkennen, waar de satan de Heere Jezus verzoekt in de woestijn: „Maak van deze stenen brood. Spring van de tempel en laat zo zien dat U iets kunt. Kniel voor mij en ik geef U bezit, macht en aanzien.”
Gods liefde
De reactie van Jezus op de verzoekingen van de satan laat zien dat dit grote leugens zijn. De weg die de satan voorstelt, leidt tot zonde, geweld en verwoesting. Als we om ons heen kijken, zien we het bewijs hiervan.
De Heere Jezus wist wie Hij was. Gods Geest daalde, tijdens de doop door Johannes, op Hem neer en maakte Zijn identiteit bekend: „Dit is Mijn geliefde Zoon, in Wie Ik Mijn welbehagen heb!”
Deze liefde van God en de zelfopofferende liefde van Jezus bepalen ook de persoonlijke identiteit van een christen. Vanuit dat gezichtspunt mag een christen zichzelf waarderen. Geliefd door God, dankzij het offer van Christus. Dat gaat veel dieper dan oneindig veel likes op Facebook. Dat blijft van kracht, wat er ook gebeurt en hoe mensen je ook zien, waarderen of over je praten.
Hiermee kan een christen door, als hij wordt afgewezen, uitgelachen of bespuugd. Hij is geliefd, niet omdat mensen dat vinden, maar omdat God de wereld liefhad en Zijn Zoon stuurde om zondaren te verlossen en te herstellen. Laten we dit maar vaak tegen elkaar zeggen en onze kinderen vanuit deze wetenschap opvoeden. Leven vanuit Gods liefde is de enige remedie tegen een negatief zelfbeeld en de enige bron voor waardering van onszelf en de ander.
De auteur werkt bij Driestar hogeschool als studieleider van de master ”Leren en innoveren” en doet onderzoek op het gebied van psychologie en studie-uitstelgedrag.
