Binnen zitten Tommy Ferdinandus, ouderling, en zijn vrouw Mina Ferdinandus, diaken. Ze vormen een deel van de kerkenraad van de Noodgemeente Protestant Maluku di Belanda en de Geredja Indjili Maluku. Beiden zijn in Indonesië geboren – Tommy op het eiland Celebes, Mina op Java. In 1951 kwamen ze met hun ouders naar Nederland, samen met de eerste Molukse militairen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL).

Nooit teruggekeerd

Tommy: „Onze ouders werden maar voor een paar maanden naar Nederland gestuurd. Ze dachten spoedig terug te keren naar een vrije republiek op de Molukken. De realiteit was dat ze nooit meer naar Indonesië zijn teruggekeerd.”

Mina: „Onze ouders behoorden in het overwegend islamitische Indonesië tot een christelijke kerk. Een van de eerste dingen die ze in Nederland deden, was het oprichten van een eigen kerk, hier in Appingedam. Het geloof in God was nog hun enige houvast. Ze hadden bijna niets meer, geen geld, geen spullen, geen eigendommen, maar nog wel hun geloof in God, de Almachtige. Voor de Molukse gemeenschap is de kerk dus van groot belang.”

Zo ontstond in Appingedam in 1960 de eerste Molukse kerk in de eerste Molukse woonwijk van Nederland. In 2013 werd het kerkgebouw vanwege het cultuurhistorisch en architectonisch belang zelfs tot rijksmonument verklaard. De kerk werd in het jaar 2014 overgedragen aan Stichting Oude Groninger Kerken, maar bleef in gebruik bijde Molukse gemeenschap.

Aardbevingsbestendig

Recent is de kerk helemaal gerestaureerd. Het dak, de vloeren, de ramen en de deuren zijn gerepareerd of zonodig vernieuwd. De fundering is met extra betonpalen versterkt om het gebouwtje aardbevingsbestending te maken. De kosten van de restauratie werden betaald door de provincie Groningen en de Molukse gemeenschap. Die van de bouwkundige versterking kwamen voor rekening van de Nederlands Aardolie Maatschappij (NAM). Gelijktijdig werd het kerkje ook geschikt gemaakt voor veelzijdig gebruik als kerk, wijkgebouw, ontmoetings- en informatiecentrum voor de Molukse gemeenschap. In november werd het gebouw weer in gebruik genomen.

Tweetalig

In de kerkzaal staan zo’n zestig stoelen in het gelid. Op een liturgietafel liggen Bijbels en liedboeken in twee talen, in het Maleis en in het Nederlands. Voorop een zwarte Bijbel uit 1930 staat: ”Kitaboe’lkoedoes” (Maleis voor ”Bijbel”). Rechts van de houten preekstoel hangt een crucifix met de tekst: ”Kristus Telah Mati Karena Dosa kita; 1 Kor. 15:3”. Tommy Ferdinandus vertaalt: „Christus is voor ons gestorven.”

Hoe situeert ouderling Ferdinandus zijn gemeente in het kerkelijk landschap van Nederland? „Wij zijn een christelijke kerk, zeg maar: hervormd-protestants-luthers. Wij kennen ook de twaalf artikelen van het christelijk geloof. Die worden iedere zondag voorgelezen.”

Verdwaalde mensen

De gemeente heeft geen eigen predikant. Soms komt er een voorganger uit het Gelderse Vaassen of uit Hoogeveen. Als er geen voorganger is, preekt ouderling Ferdinandus zelf. Wat wil hij zondags tegen de gemeente zeggen? „Mensen die verdwaald zijn, moeten worden teruggebracht. We moeten God in ons hart toelaten. Alleen dan ervaar je wat echte vrede is. God moet het geloof geven, maar voor ons ligt er de vraag of we dat willen aannemen of niet. Hij wil onze zonden vergeven, maar willen we dat aanvaarden, of willen we dat niet?”

Twee Molukse kerken in Nederland

In 1951 kwamen er zo’n 12.000 Molukse beroepsmilitairen met hun gezinnen naar Nederland. Het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) had hen uit Indonesië weggestuurd, nadat Indonesië (in 1948) onafhankelijk was geworden en de Molukkers op het eiland Ambon een eigen zelfstandige republiek uitriepen. In Appingedam ontstond in 1960 de eerste Nederlandse woonwijk voor Molukkers. Kerkelijk organiseerden ze zich in de Gereja Protestan Maluku di Belanda (Moluks-Protestantse Kerk in Nederland) waaruit later de Geredja Indjili Maluku op (Molukse Evangelische Kerk) voortkwam. Beide kerkgemeenschappen maken gebruik van de Eben Haëzerkerk. Voor de Molukse christenen in Nederland is de Eben Haëzerkerk in Appingedam het symbool voor hun integratie in Nederland.