Voorafgaand aan de officiële viering zaterdag in Utrecht, met reacties uit diverse kerken, lichtten beide aartsbisschoppen, dr. Joris Vercammen (OKK) en dr. Antje Jackelén (Zweden), hun besluit toe. De OKK is „katholiek”, maar staat zelfstandig tegenover de Rooms-Katholieke Kerk sinds haar afsplitsing in 1723. De Kerk van Zweden is ontstaan van bovenaf, door een besluit van de staat, zo lichtte dr. Jackelén toe. Het is een kerk die meer dan de andere lutherse kerken de katholieke en bisschoppelijke structuur heeft bewaard. En dus een welkome gesprekspartner van de OKK, met wie zij ook de acceptatie van gewijde vrouwen en de inzegening van niet-huwelijkse relaties gemeen heeft.

Trots

Dr. Vercammen is er trots op dat de OKK tot deze stap is gekomen, na een lange periode van voorbereiding. Zij was al eerder „in gemeenschap met” de Anglicaanse Kerk.

Komt er ooit een volledige gemeenschap met de Rooms-Katholieke Kerk? Die is nog „zeer ver weg”, erkennen dr. Vercammen en dr. Dirk Jan Schoon, oudkatholiek bisschop van Haarlem, al is er veel bereikt in de dialoog. Breekpunt is de wijding van vrouwen. Jackelén voegt er nog drie onderwerpen bij: de eucharistie, de ambten en de visie op de kerk.

De figuur van de paus is ook een struikelblok. De OKK verwerpt de onfeilbaarheid van de paus, zoals verwoord in Vaticanum I (1870). Vercammen: „We hebben niets tegen de paus. Hij mag wereldvoorzitter van de kerk zijn en laat de bisschop van Rome deze functie maar bekleden. Maar het punt is dat de paus ingebed moet zijn in een conciliaire gemeenschap waarin paus en bisschoppen samen de kerk besturen.”

Jackelén vindt dat er aanmerkelijke vooruitgang is geboekt na het geruchtmakende document Dominus Iesus (2000), waarin kerken buiten Rome hoogstens als „kerkelijke gemeenschappen” worden gezien. Zij herdacht samen met paus Franciscus vorig jaar in het Zweedse Lund 500 jaar Reformatie. „De impact ervan is nog steeds groot. Wat we gemeenschappelijk hebben, is alleen maar duidelijker geworden.”