De economie floreert, maar de burger merkt daar vooralsnog weinig van in de portemonnee. Die conclusie mogen we trekken uit de donderdag in Amsterdam gepresenteerde cijfers van ADP, de dienstverlenende onderneming die periodiek de loonstrook van 1,4 miljoen Nederlanders uit de computer laat rollen.

Wie het minimumloon verdient (bruto 1578 euro) of een modaal inkomen (2894 euro), krijgt er in doorsnee per maand netto ongeveer 7 euro bij. Degene met twee keer modaal ziet vanaf januari 16 euro extra op zijn bankrekening bijgeschreven. „Slechts een bescheiden stijging”, constateert Martijn Brand, algemeen directeur van ADP Nederland. „Het is niet het meest enerverende jaar.”

De oorzaak daarvan ligt bij de politieke situatie in 2017. Het kabinet-Rutte II werd na de verkiezingen in maart demissionair en kon daardoor geen ingrijpende maatregelen meer treffen. Een lange formatie volgde. Toen eindelijk de huidige ministersploeg bij de koning op het bordes stond, was het te laat om nog grote aanpassingen tot stand te brengen in het fiscale beleid voor 2018.

Rutte III zal pas in 2019 zijn stempel kunnen drukken op de inkomensontwikkeling. Concrete wetsvoorstellen zijn er tot dusver niet en als het zover is, moeten we afwachten hoe de parlementaire behandeling daarvan verloopt. Maar het regeerakkoord vermeldt in ieder geval onder andere het voornemen om over te schakelen op twee belastingschijven, met als tarief respectievelijk 36,93 en 49,5 procent. Minimumloners, zo rekent het ADP nu al voor, dragen daardoor jaarlijks 250 euro minder af aan de fiscus, werkenden op modaal niveau 996 euro en zij met tweemaal modaal 1338 euro. Een mooi perspectief zou je denken, maar Brand tekent daar meteen bij aan: „Het netto-inkomen stijgt dan weliswaar, maar tegelijk wordt de consumptie, via een verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent, zwaarder belast en zijn we dus in de winkel duurder uit.”

In het algemene beeld voor dit jaar zijn medewerkers met een loon van tussen de 1000 en 1500 euro bruto per maand, de enige groep die er netto op achteruit gaat, zo’n 4 euro. Dat komt doordat mensen met een dergelijk salaris niet volledig profiteren van de arbeidskorting. Maar achteraf pakt het voor hen beter uit, want na afloop van 2018 kunnen zij het restant via de inkomstenbelasting terugvragen. Het kost dus alleen wat moeite: niet vergeten de aangifte in te vullen.

In het cijfermateriaal valt verder op dat personeel bij de overheid licht achterblijft bij de collega’s in het bedrijfsleven. Ambtenaren met tweemaal modaal belanden zelfs 1 euro in het rood. Dat is het gevolg van een hogere pensioenpremie die zij moeten betalen.

Ook het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kwam donderdag met nieuwe gegevens waaruit valt te concluderen dat de inkomens van werknemers geen gelijke tred houden met de economische groei. De cao-lonen stegen in 2017 met gemiddeld 1,5 procent, minder zelfs dan de 1,8 procent in 2016. En dat terwijl allerlei instantie uit onverdachte hoek, waaronder De Nederlandsche Bank, het Centraal Planbureau en, internationaal, de OESO en het IMF, aandringen op een snellere toename van de lonen, met de bedoeling dat de bevolking meer kan kopen, wat een verdere stimulans betekent voor de economie.

Tegen die achtergrond zetten vakorganisaties voor dit jaar in op forse vebeteringen in de cao’s. Zo bepleit de RMU een loonstijging van 3 procent. „Als alles duurder wordt, is het belangrijk dat de bestedingsruimte van de werknemers meegroeit”, aldus deze organisatie.