Dat blijkt uit een reconstructie die de gezaghebbende Vaticaan-journalist John Allen maakte in het Amerikaanse progressief-katholieke weekblad National Catholic Reporter.

Het stemgedrag van het rooms-katholieke bevolkingsdeel in de Verenigde Staten is cruciaal voor de herverkiezing van George Bush. Daarom zou de president tijdens zijn bezoek aan het Vaticaan, bijna twee weken geleden, hebben geprobeerd de Amerikaanse bisschoppen voor zijn karretje te spannen.

Allen schrijft dat tijdens het gesprek tussen Bush en Angelo Sodano, de kardinaal-staatssecretaris en de tweede man in het Vaticaan, de president had gezegd dat „niet alle Amerikaanse bisschoppen aan mijn kant staan” wat betreft culturele kwesties. De informatie zou komen van een medewerker van Sodano die de journalist anoniem heeft ingelicht. Een andere geestelijke die bij het gesprek aanwezig was, zou Allen hebben gezegd dat hij zich de precieze woorden niet kan herinneren, maar dat de strekking was dat „Bush een pleidooi hield voor doortastend optreden op cultureel gebied, met name de strijd tegen het homohuwelijk.” De president zou expliciet gevraagd hebben om krachtiger stellingname van de Amerikaanse bisschoppen. Bush zou niet alleen gedoeld hebben op het homohuwelijk, maar ook op abortus en stamcelonderzoek.

Volgens The New York Times van maandag reageerden rooms-katholieke opinieleiders in de Verenigde Staten boos op dit bericht. De president mag niet via de paus de bisschoppen in zijn land manipuleren, vindt een woordvoerster van Call to Action, een progressief-katholieke organisatie.

De rooms-katholieke stem is een belangrijke sleutelfactor in de strijd om het Amerikaanse presidentschap. Traditioneel stemt de meerderheid van de Amerikaanse rooms-katholieken de democratische kandidaat. Maar een niet onbelangrijk deel van de naar schatting 63 miljoen rooms-katholieken hecht steeds meer belang aan de ethische opstelling van politici. Ook een groot deel van de bisschoppen is fel gekant tegen progressieve politici. Verschillende rooms-katholieke, democratische politici zijn in conflict gekomen met hun bisschop wegens het liberale standpunt dat ze innemen over onder andere abortus. Aan sommigen wordt de communie geweigerd. Ook presidentskandidaat Kerry ligt hierover in de clinch met de bisschoppen. Kerry zegt dat hij persoonlijk tegen abortus en euthanasie is, maar het grondwettelijk erkende recht erop niet wil aantasten.

De strijd om de rooms-katholieke stem spitst zich toe op de tegenstelling tussen leergezag en eigen geweten. Volgens een onderzoek van de Amerikaanse tv-zender ABC en The Washington Post vindt 68 procent van de ondervraagden dat rooms-katholieke politici die voor abortus zijn niet de communie mag worden geweigerd. Onder rooms-katholieken was zelfs 72 procent die mening toegedaan. Maar uit een onderzoek van tijdschrift Time blijkt dat praktiserende christenen, ongeacht of ze protestants, rooms-katholiek of Joods zijn, Bush in grote meerderheid ondersteunen. Ongelovigen of mensen die weinig waarde aan het geloof hechten zullen daarentegen hoofdzakelijk op Kerry stemmen. De waterscheiding in de Amerikaanse verkiezingen is niet (meer) tussen protestanten en rooms-katholieken, maar tussen hen die het geloof al dan niet serieus nemen. Dat Kerry rooms-katholiek is, maakt voor ’precieze’ rooms-katholieken niets uit. Wat betreft ethische vraagstukken trekken veel rooms-katholieken en evangelische protestanten samen op.

Ondanks de strakke ”communiepolitiek” van nogal wat bisschoppen, durft de Amerikaanse bisschoppenconferentie (nog) geen officieel standpunt in te nemen wat betreft het onthouden van het avondmaal aan politici die ingaan tegen de kerkleer. Precies over deze aarzeling klaagde George Bush in Rome.

Bush beseft goed dat de rooms-katholieke stem hem geen windeieren zal leggen. Zo heeft de president een aantal belangrijke rooms-katholieke adviseurs die tot de zogenaamde neoconservatieve denktank behoren, zoals de pausbiograaf George Weigel en de theoloog Michael Novak.