Gezondheidsnieuws vaak overdreven
De conclusies van gezondheidsstudies worden in persberichten –vergeleken met de gegevens in de oorspronkelijke publicaties– in bijna 20 procent van de gevallen overdreven. Artikelen in de media bevatten in 92 procent van deze gevallen dezelfde overdrijving.
Dat meldden onderzoekers dinsdag in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Ze analyseerden 185 artikelen in kranten uit 2015, waaronder De Telegraaf, NRC Handelsblad, de Volkskrant, Trouw, het Reformatorisch Dagblad en het Nederlands Dagblad. De artikelen waren gebaseerd op 129 persberichten die door Nederlandse universiteiten en universitaire medische centra waren uitgebracht.
De auteurs noemden enkele voorbeelden. In een nieuwsbericht over de invloed van televisiekijken op kinderen werd gemeld dat meer dan twee uur tv kijken kinderen dik maakt. In de oorspronkelijke publicatie werd echter gemeld dat de buikomvang mogelijk iets was toegenomen en dat er geen significante relatie was gevonden met de body mass index, een maat voor overgewicht.
In een andere studie werd aangetoond dat borstkankerscreening het risico verlaagt om aan borstkanker te overlijden. In het nieuwsbericht erover werd echter gesteld dat screening het risico verlaagt om borstkanker te krijgen.
Volgens de auteurs van de studie naar overdrijving wordt van journalisten in toenemende mate verwacht dat ze in minder tijd meer productie leveren. „Persberichten zijn daardoor de belangrijkste schakel geworden tussen de wetenschappelijke wereld en de media. Het is dan ook aannemelijk dat veel informatie uit persberichten al dan niet letterlijk wordt overgenomen in nieuwsberichten. Goede kwaliteit van een persbericht is daarom van belang. Persvoorlichters en onderzoekers delen daarin de verantwoordelijkheid, aangezien zij deze samen opstellen.”
Overdrijving is maar voor een deel te wijten aan de betrokken journalisten, aldus de onderzoekers op grond van een eerdere Britse studie uit 2014. De Engelse onderzoekers vonden dat als in een persbericht oorzakelijke verbanden werden overdreven, dit in 81 procent van de nieuwsartikelen ook gebeurde. Zonder overdrijving in het persbericht werden de conclusies van onderzoeken in 18 procent van de nieuwsartikelen aangedikt.
De Nederlandse onderzoekers zagen ook dat persberichten met een overdreven conclusie vaker in een nieuwsartikel over het desbetreffende onderwerp resulteerden dan persberichten zonder overdreven slotsom. De auteurs stellen op grond van de uitkomsten van hun onderzoek dat de academische wereld medeverantwoordelijk lijkt voor overdrijving in persberichten. Ze adviseren de nauwkeurigheid ervan goed te controleren.
