Bewapend met snoeischaren sneden onbekenden vorig jaar 7000 wijnstokken tot aan de grond af in een wijngaard bij het Gardameer. Twee hectaren met daarop de druivensoort Lugana gingen verloren. „Wie dit heeft gedaan, kent de streek heel goed”, aldus Pierino Ricchelli, de gedupeerde wijnbouwer uit Pozzolengo, 10 kilometer ten zuiden van het Gardameer.

De daders hadden een wijngaard uitgezocht die ver buiten de bebouwde kom lag en konden in het holst van de nacht onbelemmerd hun terreuractie op touw zetten. Ze wisten ook dat de kavel ver van Ricchelli’s onderneming lag. „Dit was geen soloactie. Wij denken dat er misschien wel tien personen aan de gang zijn geweest. Het heeft zeker vier uur tijd in beslag genomen.”

De zogeheten agriterreur in Italië is niet nieuw en wordt in verband gebracht met de georganiseerde misdaad in Zuid-Italië. Gewassen worden geruïneerd, landbouwmachines kapotgemaakt, agrariërs bedreigd met als doel land te stelen of zogeheten beschermingsgeld op te leggen. De gehele landbouwketen wordt getroffen.

De boerenvakbond CIA heeft berekend dat de landbouw jaarlijks 50 miljard euro derft door toedoen van de georganiseerde misdaad. Daaronder valt ook het falsificeren van gecertificeerde producten en het ten onrechte opstrijken van subsidies.

Weggestroomd

Maar puur vandalisme treft ook het midden en het noorden van Italië. Daar spelen andere motieven mee. Vier jaar geleden werd Montalcino in Toscane opgeschrikt. Op een wijnbedrijf was ’s nachts meer dan 62.000 liter wijn weggestroomd. Het was niet zomaar wijn, maar zes jaargangen van de exclusieve Brunello. De schade liep in de miljoenen euro’s.

Wie het op zijn geweten had, wist van de hoed en de rand. De dader had alleen de allerduurste wijn laten wegstromen door het kraantje van wijnvaten open te zetten. Later werd er een 39-jarige man gearresteerd, een voormalige medewerker van het wijnbedrijf die boos was op zijn baas. Hij ging voor vier jaar de cel in.

Het zijn vooral wijnbedrijven die eraan moeten geloven. Italië is dan ook de grootste wijnproducent ter wereld. „We denken niet dat er criminelen achter deze vorm van vandalisme zitten”, zegt Domenico Bosco van Coldiretti, de grootste Italiaanse boerenorganisatie. „Het zijn volgens mij ook geen jagers. Natuuractivisten, zoals degenen die bijvoorbeeld uit protest kuikenfarms openbreken, kunnen er ook geen belang bij hebben.”

Omgezaagd

Antonio Borgia runt met veertien vennoten een wijnbedrijf in Piglio, op 60 kilometer van Rome. Hij heeft de afgelopen jaren twee maal ongewenst bezoek gehad. Beide keren werden er honderden wijnstokken omgezaagd. „Niemand heeft zich gemeld. Ik vermoed dat iemand zijn frustratie wilde uiten. Maar we zijn hier met zo velen dat het moeilijk is uit te maken wie erachter zit”, reageert Borgia luchtig.

Ricchelli uit Pozzolengo is daarentegen nog steeds van slag. De schade in het eerste jaar bedroeg 1,5 ton. Ricchelli zegt wel een vermoeden te hebben wie erachter schuilt, maar dat de bewijsvoering lastig is. Het zou gaan om wraak van een dorpsgenoot. „Zulk vandalisme heeft vaak met persoonlijke vergeldingsacties van doen”, zegt ook Bosco van Coldiretti.

Veel is er niet tegen te doen. Of het moet een investering in beveiligingsapparatuur zijn. Of het afsluiten van een verzekeringspolis. Bijna alle Italiaanse verzekeraars bieden een polis aan tegen vandalisme in de landbouw, waaronder één met de toepasselijke naam ”Polis landbouwpantser”.