De tweestatenoplossing was en blijft de optie die de meeste kansen op vrede biedt. Maar aan beide kanten is onvoldoende bereidheid om de compromissen te sluiten die de uitvoering mogelijk maken. Welke opties blijven over?

De eerste is een seculier-democratische staat voor iedereen. Laat Israël de Westelijke Jordaanoever (Judea en Samaria) annexeren en de Palestijnen gelijke burgerrechten aanbieden, inclusief stemrecht. Palestijnen kunnen dan genieten van sociale voorzieningen en andere verworvenheden van Israël.

Het probleem van deze optie is dat de meeste Israëliërs geen binationale staat willen. Zij willen dat Israël een Joodse staat blijft en niet verandert in een staat van Joden en Palestijnen, met een paar kleine minderheden, zoals christenen.

De tweede is de islamitische optie. De staat Israël moet verdwijnen en plaatsmaken voor een islamitische staat. Dit is het ideaal van bewegingen als Hamas en de Islamitische Jihad. Maar de jihadisten kunnen hun strijd beter staken. Israël is een feit, een militaire supermacht en gelukkig maken ze geen schijn van kans deze staat weg te vegen.

De derde optie is dat de hele Westoever onder Israëlisch bestuur blijft. Het lijkt erop dat Israël voor deze aanpak kiest, ondanks de protesten van de wereld.

Maar als Israël een Joodse staat wil blijven, roept dat onmiddellijk de vraag op welke burgerlijke status de Palestijnen in hun enclaves moeten krijgen. Of krijgen ze die niet? Worden ze een soort rechtenlozen in hun enclaves?

Gila Gamliel heeft een oplossing bedacht. Ze is Knessetlid voor Likud en minister van Sociale Gelijkheid. Maar die gelijkheid geldt in elk geval niet voor de Palestijnen. In een interview met het blad Sovereignty zei ze vooral tegen een Palestijnse staat te zijn, vanwege „ons recht op ons land.” Mocht het toch zo zijn dat er een Palestijnse staat opgericht moet worden, dan moet dat volgens haar in elk geval niet op de Westoever gebeuren. De oprichting van een Palestijnse staat is volgens haar „een regionaal probleem.” „Het is passend dat daarvoor delen van de Arabische landen, zoals het schiereiland Sinaï, worden overwogen.”

Ze legt er de nadruk op dat een Palestijnse staat in de Sinaï geen deportatie van de Palestijnse bevolking uit de Westoever hoeft te betekenen. Palestijnen mogen blijven wonen waar ze zitten. Maar ze krijgen het staatsburgerschap van de Palestijnse staat in de Sinaï. Ze worden dus een soort buitenlander in eigen land.

Aan het plan van Gamliel zijn ernstige bezwaren verbonden. Palestijnen zitten helemaal niet te wachten op verhuizing naar een van de heetste gebieden van de wereld, of het staatsburgerschap van die regio. En heeft Egypte soms geen problemen genoeg?

Toch is het interessant te zien dat er in deze tijd allerlei alternatieve ideeën opduiken nu de tweestatenoplossing een gepasseerd station lijkt. Deze alternatieven gaan allemaal overigens uit van blijvende controle van Israël over de Westoever.