Zondagmorgen hebben leden van de anti-islambeweging Pegida de locatie van een te bouwen moskee in Enschede ontwijd met varkensbloed. Een houten kruis dat op het toekomstige bouwterrein was geplaatst, werd door een in priestergewaad gehuld Pegida-lid met behulp van een wc-borstel besmeurd met varkensbloed. Een partytent fungeerde als ‘kerk’.

Zomaar twee gebeurtenissen. Het ene groter dan het andere, maar toch. In de kern zijn beide ‘demonstraties’ gericht tegen mensen die niet in Europa zouden horen te wonen. En, wat Enschede betreft, tegen een godsdienst –de islam– die bestreden moet worden.

Wat dat laatste betreft: het hoeft geen betoog dat het besmeuren van een kruis met varkensbloed niet alleen een actie tegen de islam is, maar ten diepste ook tegen het christendom. Hét symbool van dat christendom, het kruis waaraan Christus geleden heeft en gestorven is voor de zonde, wordt in dit geval op een afschuwelijke manier misbruikt.

Alleen dat al zou iedereen die meent als christen enige sympathie te moeten hebben voor dit soort acties bij zinnen moeten brengen. Het bestrijden van de islam als godsdienst doe je niet door religieuze symbolen te misbruiken of plaatsen te ontheiligen. Christenen hebben zulke platte en wereldse acties ook helemaal niet nodig. Wie enig besef heeft van de liefde van God voor zondaren, heeft geen behoefte anderen te kwetsen maar zal juist een positief getuigenis afgeven van wat God gedaan heeft door het werk van Christus.

De gebeurtenissen in Polen zijn een schandvlek op het blazoen van de Europese Unie. Dat een lid van de EU met instemming van de eigen ministers zo’n racistisch en fascistisch gebeuren laat plaatsvinden, is een belediging van alles waar de EU voor behoort te staan. Uitgerekend een land waar miljoenen Joden door de nazi’s werden omgebracht, zou beter moeten weten. De leuzen en symbolen die bij demonstratie werden meegedragen laten heel scherp zien waar verkeerd nationalisme toe kan leiden.

Helaas is de Poolse demonstratie niet de enige oprisping van fascisme en nationalisme. Ook in andere EU-landen in het oosten van Europa is het in de mode om alleen maar oog te hebben voor het eigen land. Migranten en vluchtelingen moeten geweerd worden, de grenzen moeten dicht en vanuit Brussel worden alleen de subsidies dankbaar in ontvangst genomen. Maar verder moeten ze daar niet zeuren en zich niet bemoeien met zaken die gebombardeerd zijn tot binnenlandse aangelegenheden.

Het is dit soort nationalisme dat een bedreiging vormt voor een EU waarin de Joods-christelijke traditie diepe wortels heeft. Echte verworteling in die traditie uit zich anders. Kritisch op de inhoud, maar niet respectloos ten aanzien van mensen en geschiedenis.