Er klonk applaus na deze uitspraak, maar op sociale media was er juist verbazing. Het is bekend dat de paus voortdurend soberheid bepleit en in een eenvoudige auto rijdt, maar is hij nu ook al tegen mobiele telefoons?

Integendeel. Ook al heeft de paus –voor zover bekend– zelf geen smartphone, hij maakt volop gebruik van sociale media. Op Instagram heeft hij 5 miljoen volgers, op Twitter bijna 15 miljoen. Dit voorjaar gaf hij een spraakmakende TED-lezing waarin hij heel positief was over technologische vernieuwingen die solidariteit en sociale contacten mogelijk maken.

De opmerking van Franciscus komt niet voort uit een angst voor of afkeer van smartphones, maar uit bezorgdheid over de heiligheid rondom de bediening van de sacramenten. Hij wijst erop dat de priester zegt: „Verheft uw hart” en niet: „Verheft uw smartphone om een foto te maken!” De mis is geen show, geen spektakel, voegde Franciscus eraan toe.

Tijdens de recente herdenking van de Reformatie is regelmatig de verhouding tot Rome benoemd en zijn de verschillen benadrukt. Dat hoeft protestanten er niet van te weerhouden om lessen te trekken uit deze uitspraak van de paus.

Het ging Franciscus in deze opmerking om het plechtige karakter van het sacrament en de eredienst. Ook al zijn de aard en de invulling daarvan in reformatorische kerken heel anders, toch geldt daar datzelfde argument. Het sursum corda, de opdracht om het hart te verheffen, is een oproep tot eerbied. Het herinnert aan de diepe innerlijke stilte van het hart dat op God wacht, zoals de dichter van Psalm 62 beschrijft. Een Bijbelverklaarder noemt dat het opklimmen van de ziel tot God als de Bron van zaligheid, met heilige minachting van de wereld.

Die eerbied past zeker bij het sacrament van het heilig avondmaal. In de Vroege Kerk brachten christenen de nacht daaraan voorafgaand wakend door, in overdenking en gebed, vanwege het heilige karakter ervan. Daarin staat niet ons terugdenken centraal, maar het gedenken van het offer van Christus. Alles wat daarvan af zou kunnen leiden moet dan ver uit de buurt blijven.

Dat laatste is ook van toepassing op de hele eredienst. Het is de plaats waar God op bijzondere wijze aanwezig is en Zijn Woord laat klinken. Technische hulpmiddelen kunnen een uitkomst zijn –denk aan een orgel of een gehoorapparaat– maar ook een stoorzender die de rust, eerbied en aandacht wegnemen. Scholen hebben een duidelijk beleid rond mobieltjes en sommige scholen hebben een speciale tas waar elke leerling zijn smartphone in kan deponeren zolang die niet nodig is – kerken zouden dat ook eens kunnen overwegen.