Een muziekfestival op de IJdijk in Amsterdam draait op volle toeren. Bezoekers gaan uit hun dak. Feestje. De beats uit de boxen knallen. Onverwacht rijdt een vrachtwagen in op het publiek. Paniek slaat toe. Angst grijpt om zich heen. Bezoekers strompelen naar de uitgang van het feestterrein. Verdwaasd. Met bebloed gezicht.

Festivalgangers slepen slachtoffers naar buiten. Zwaargewond. Anderen gillen om hulp. Her en der groepen mensen samen rond slachtoffers op de grond. De muziek draait door. Bizar. Opnieuw klinken er schoten. Nog meer slachtoffers. Even later arriveren zwaarbewapende antiterreureenheden van de DSI met snelle BMW’s op de ramplocatie. Bivakmutsen op, geweren in de aanslag. Op het terrein vindt een schietpartij plaats.

Diverse diensten oefenen woensdag en donderdag in Amsterdam het optreden tijdens een terroristische aanslag: de Dienst Speciale Interventies (DSI), defensie, politie, openbaar ministerie, brandweer, de geneeskundige hulpdiensten en de gemeente Amsterdam. Het scenario speelt zich af bij restaurant Haddock en het IJburg College in Amsterdam-Oost en het nog niet in gebruik genomen metrostation Europaplein bij de RAI in Zuid. De autoriteiten komen tijdens de oefening voor spoedoverleg bijeen in de bunker, het crisiscentrum onder het stadhuis.

Impact

Aan de oefening, de grootste in haar soort, nemen zo’n 270 mensen van de veiligheids- en hulpdiensten deel. Zo’n 240 figuranten spelen –geschminkt– voor slachtoffer. „De impact kan groot zijn”, waarschuwt de gemeente in een brief aan buurtbewoners. Bij de organisatie zijn zeker honderd mensen betrokken.

Het nationale dreigingsniveau staat sinds maart 2013 onveranderd op substantieel. De kans dat Amsterdam doelwit wordt van een aanslag is volgens de gemeente al langere tijd reëel. „Concrete aanwijzingen zijn er op dit moment niet”, benadrukt politiewoordvoerder Rob van der Veen. Amsterdam bereidt zich al geruime tijd voor op een aanslag.

Met de vernietiging van de bolwerken van Islamitische Staat (IS) in Irak en Syrië neemt de dreiging van terreuraanslagen door teruggekeerde IS-strijders in West-Europa toe. De vraag is niet of, maar wannéér de volgende aanslag plaatsvindt.

De veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland oefent daarom wekelijks, legt gemeentewoordvoerder Sebastiaan Meijer uit. „Vaak oefenen we op papier. Wil je je echter realistisch voorbereiden op een aanslag, dan moet je ook een keer op straat oefenen.”

Klaas Terpstra (64) kijkt vanaf zijn balkon uit op de ramplocatie. „Goed dat zo’n oefening plaatsvindt. Nee, zeker in deze tijd niet overdreven. Je hebt gezien dat er bij een muziekfestival in de VS veel doden zijn gevallen.”

Dreigingsniveau

Amsterdam heeft sinds de verhoging van het dreigingsniveau „zichtbare” en „onzichtbare” maatregelen genomen. Daarbij zijn bijvoorbeeld de interventieteams van de DSI naar Amsterdam verhuisd. Verschillende straten zijn –net als in Rotterdam– geblokkeerd met betonblokken om te voorkomen dat terroristen met busjes inrijden op passanten. De DSI, opgericht in 2006, is in Nederland verantwoordelijk voor het optreden bij terreuraanslagen. De DSI kan een interventiemacht van pakweg 450 man op de been brengen. Defensie levert twee derde, de politie een derde van de manschappen.

De autoriteiten kunnen zes arrestatieteams (AT), doorgaans actief om criminelen van hun bed te lichten, bij terreuraanslagen ook onder DSI-vlag inzetten. Net als de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB). De Unit Interventie (UI), een specialistisch arrestatieteam, komt in actie bij kleinschalige terreuracties. Het neusje van de zalm bij terreurbestrijding is de Unit Interventie Mariniers (UIM). Bij grootschalige terreur, zoals vliegtuigkapingen of grote gijzelingen, verschijnen deze gedrilde vechtjassen. De UIM is onderdeel van de elite-eenheid Marsof (Maritime Special Operations Forces) van het Korps Mariniers. „Marsoffers zijn net stropers”, vertelde een instructeur enige tijd geleden tegen deze krant.

De elite-eenheid kan gericht vuren. Rechtshandig, linkshandig. Scherpschutters zijn opgeleid om terroristen met een gericht schot tussen de ogen uit te schakelen. „Daarmee verlam je de centrale hersenstam van een terrorist, zodat die bijvoorbeeld niet meer in een reflex terug kan schieten.

Nederland heeft, na de aanslagen op het weekblad Charlie Hebdo en een Joodse supermarkt in Parijs (januari 2015), Rapid Response Teams (RRT’s) opgericht. Deze antiterreurflitsteam staan 24 uur per dag in snelle auto’s paraat om uit te rukken.

Antiterreureenheden beschikken over de zwaarste middelen om gebarricadeerde deuren op te blazen, terroristen uit te schakelen en eventuele gegijzelde burgers te bevrijden. Met grof geweld als het moet. Vorige week heeft de UIM getraind op het optreden tijdens een vliegtuigkaping op Schiphol