In ”Voetpad naar Vergelegen” schetst de hoofdpersoon een liefdevol portret van een paar jaren uit zijn jeugd op een Zuid-Afrikaanse boerderij. Vergelegen ligt in de bergen ten oosten van Johannesburg. De boerderij is alleen te voet, via een ezelpad, te bereiken en het kost een uur te paard om bij de dichtstbijzijnde boerenfamilie te komen. Maar om hen in te seinen dat er iets aan de hand is, kun je gewoon signalen doorgeven met behulp van een spiegel.

Er wonen nog een paar andere gezinnen in de bergen met wie het gezin van Vergelegen goede contacten onderhoudt. Zo zien ze elkaar geregeld bij een kerkdienst of bij een gezamenlijke maaltijd. Auteur Chris Barnard (1939-2015) is overigens zelf geboren in het gebied waarin dit boek zich afspeelt.

De oudste zoon, Hans, woont doordeweeks niet meer thuis vanwege zijn werk in de zuidelijker gelegen mijnen, maar de weekenden brengt hij door op Vergelegen. Christian geniet intens van de ontspannen zaterdagavonden, als de volwassenen op de veranda zitten te keuvelen en hij met zijn zusje op het erf een balspel speelt.

Ieder jaar hangt er echter een slagschaduw boven het gezin: lukt het deze keer om de aflossing voor de boerderij te betalen en er te blijven wonen?

De tweede zoon, Sammie, werkt zich een slag in de rondte om dit voor elkaar te krijgen, en na schooltijd helpt Christian flink mee. Verder zijn er nog een jonger zusje, Hanna, en een broertje, Karel, dat sinds een val in zijn peutertijd geregeld psychisch lijdt. Van de ouders is de moeder de drijvende kracht in het gezin; vader is een aantal jaren geleden getroffen door de zwartwaterkoorts en sindsdien zo verzwakt dat hij niet meer op het land kan werken.

In de tien hoofdstukken die het boek telt, wordt duidelijk dat Christian in deze jaren gevormd wordt door de moeilijkheden die hij moet doorstaan. Hij moet geduld oefenen tot er eindelijk geld genoeg is voor de laarzen die hij zo ontzettend graag wil hebben zodat hij niet meer op blote voeten hoeft te lopen. Hij moet leren omgaan met het doden van dieren die de oogst bedreigen, maar ook met het verwerken van de dood van een gezinslid. Verder is er nog de verliefdheid op Patty die hem bezighoudt en hem laat nadenken over de vraag of het zondig is om de hand van een meisje vast te houden. Gelukkig kan Christian zijn hart luchten bij zijn vader, die hem geen pasklare antwoorden geeft, maar hem helpt om zelf te leren omgaan met allerlei levensvragen.

Ondanks de zware tijden die het gezin doormaakt, is dit geen boek om somber van te worden. Het is integendeel hartverwarmend en ontroerend om te lezen hoe alle gezinsleden in liefdevolle gezamenlijkheid proberen er altijd weer het beste van te maken, en het spreekt in dit gezin vanzelf dat ze al hun zorgen en vragen aan God voorleggen.

Wanneer het verhaal zich precies afspeelt, is niet duidelijk, maar het zal ergens in de eerste helft van de twintigste eeuw zijn. Ook de politieke situatie van die tijd blijft geheel buiten beschouwing, want het gaat in dit boek om iets heel anders: de groei naar volwassenheid en de manier waarop een jongen zich tijdens deze fase bewust wordt van de voor hem werkelijk waardevolle zaken in dit leven. Het boek wordt daarom ook wel beschouwd als een jeugdroman, maar uitgeverij Mozaïek heeft voor de algemene aanduiding ”roman” gekozen.

Boekgegevens

Voetpad naar Vergelegen, Chris Barnard (vert. Michiel Angenent); uitg. Mozaïek, Utrecht, 2017; ISBN 978 90 239 9692 7; 217 blz.; € 18,99.