Onhaalbaar en onbetaalbaar, bitste VVD’er Oplaat tegen het einde van een uren slepend overleg. Hij viel ook uit naar CDA–collega Koopmans die na toezeggingen van minister Veerman de plannen omarmde. Koopmans zei dat hij afzag van het indienen van een motie om de onderhandelingen met de Europese Commissie niet onmogelijk te maken.

Te veel mest belast het milieu. Vorig jaar oktober veroordeelde de Europese rechter de Nederlandse aanpak van het mestoverschot. De twee CDA–bewindslieden presenteerden drie weken geleden een aanzet voor een nieuw beleid.

Concreet moet het gebruik van dierlijke mest op akkers nog verder worden teruggebracht om de schadelijke invloed van fosfaten en stikstof te verminderen en de kwaliteit van het grondwater te verbeteren. De veehouderij vreest hoge kosten. Boeren moeten overtollige gewone mest zien kwijt te raken, terwijl ze wel meststoffen nodig hebben en dus kunstmest moeten kopen.

Oplaat stelde dat in de uitgebreide unie de strenge Europese mestnormen niet kunnen worden gehandhaafd. Volgens Van Geel is echter het tegendeel waar. De Europese Commissie heeft de toetreders naar zijn zeggen laten weten scherp toe te zien op naleving van de regels.

Van Geel waarschuwde juist de Kamer niet te veel op haar strepen te blijven staan. Nederland moet nog vier knelpunten oplossen met ’Brussel’. Voor 1 juli wil hij daaruit zijn. Daarna kan de discussie over een versoepeling („derogatie") van de normen beginnen. Het wordt tijd dat de Kamer haar vertrouwen in het beleid uitspreekt, aldus Van Geel.

CDA’er Koopmans haalde nog scherp uit naar het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en zijn directeur Van Egmond. Die zei vorige maand bij de presentatie van de Milieubalans 2004, het ’milieujaarverslag’ van Nederland, dat de veestapel 10 procent moet verminderen, wil Nederland kunnen voldoen aan Europese milieuregels.

Volgens Koopmans ondermijnt hij daarmee de steun onder de boeren voor het nieuwe mestbeleid. Het RIVM zou vervangen moeten worden als rapporteur richting ’Brussel’. „Het RIVM schildert Nederland in zijn rapport zwart af." Het Landbouw–Economisch Instituut (LEI) zou het ook niet goed doen.

De CDA’er stond echter alleen. Waalkens (PvdA) keek ook wel op van de uitspraken van Van Egmond. „Zulke politieke uitspraken verwacht je niet van de directeur van het RIVM." Hij trok echter het werk van het instituut niet in twijfel. Van Geel nam ook afstand van de kritiek. Zowel vriend als vijand vindt de Milieubalans een gedegen stuk, zei hij. Het rapport is ook opgesteld met andere instellingen, zoals het LEI, maar ook Alterra, Riziv, TNO en een klankbordgroep, met wetenschappers uit Wageningen, Amsterdam en Rotterdam, heeft er naar gekeken. Over de uitspraken van Van Egmond: „Elk vogeltje zingt zoals hij gebekt is. Mij bevallen persberichten ook wel eens niet."