Nieuwe voorzitter Verus: Elk kind een parel in Gods hand

Ypma: „Ik kom uit een maatschappelijk betrokken gezin. Mijn moeder volgde een pastorale school en zette zich met hart en ziel in voor werk onder vluchtelingen. Mijn vader was altijd actief in het openbaar bestuur. Ik bracht een deel van mijn leven door in een pastorie in Capelle aan den IJssel, naast de kerk waar ik als kind gedoopt ben. We woonden daar nadat de pastoor vertrok naar een instelling om pastorale hulp te verlenen aan mensen met een verstandelijke handicap.

Mijn ouders hadden de pastorie opgeknapt met als doel daarin vluchtelingen op te vangen. Uiteindelijk ging het hele plan niet door want er kwam een non bij ons inwonen. Dat was in de praktijk lastig te combineren met een jong gezin. Inmiddels kreeg mijn vader een baan in Utrecht en toen zijn we naar Woerden verhuisd. Daar woon ik nu nog steeds. Nu samen met mijn man en twee dochters.

In Woerden bezocht ik de rooms-katholieke basisschool en putte inspiratie uit de Bijbelverhalen die ik daar hoorde. Ik was misdienaar en zat op het kerkkoor. Maar mijn ouders benadrukten dat het geloof ook handen heeft. Op mijn veertiende werd ik politiek actief. Ik kwam in de jongerenraad van Woerden, een onafhankelijk adviesorgaan. Toen de jongerenraad ophield te bestaan, werd ik actief bij de Jonge Socialisten.”

Wat zocht een rooms-katholieke jongere bij de jongerenbeweging van de PvdA?

„Mijn vader zat voor de PvdA in de gemeenteraad. Ik kreeg thuis niet alleen het rooms-katholieke geloof met de paplepel ingegoten, maar ook de levenshouding dat we moeten omzien naar de minder bedeelden. Het omzien naar elkaar moet in de praktijk van alledag blijken. Het leven draait niet om jezelf, maar je dient een bijdrage te leveren aan het welzijn van anderen.

Ik ben altijd wel een beetje een vreemde eend in de bijt geweest. Eerst als rooms-katholiek bij de PvdA en nu als PvdA’er bij de belangenorganisatie van het christelijk onderwijs. Maar dat zie ik niet als probleem. Voor mij zijn het christendom én de sociaaldemocratie belangrijke inspiratiebronnen. Naastenliefde en zorg voor de aarde vormen daarin belangrijke verbindingsschakels.”

U was ook enkele jaren lerares. Waar kwam die passie voor onderwijs vandaan?

„Als je iets wilt bijdragen aan de samenleving, dan lopen er veel lijntjes naar het onderwijs. Dat is de basis waar jongeren leren om met elkaar om te gaan en wie ze ten diepste zijn. Ik werd ook niet voor niets lerares maatschappijleer.”

Hoe kwam u in de landelijke politiek terecht?

„Als wethouder liep ik vaak tegen dingen aan die niet klopten. Zo hadden hier in Woerden probleemgezinnen gemiddeld veertien hulpverleningsinstanties over de vloer. Toen heb ik in Den Haag bij de landelijke PvdA aan de bel getrokken. Mijn idee was: één gezin, één plan en één regisseur. Ze vroegen toen al snel of ik op de PvdA-lijst wilde. Ik werd direct woordvoerder jeugdzorg en onderwijs. Normaal gesproken mag je als nieuwkomer beginnen met de kokkelvisserij…”

Eigenlijk wilde u liever PvdA-Kamerlid blijven; u stond op nummer 22 van de lijst. Is Verus een tweede keus?

„Ik had inderdaad de ambitie om nog een periode door te gaan. Toen in maart de verkiezingsuitslag kwam, ben ik echt verdrietig geweest. Ik had ook momenten waarop ik baalde. Maar toen dat na verloop van tijd was gezakt, kantelde het beeld. Ik heb als een cadeautje leren zien: ik mocht nadenken over wie ik ben, waar ik sta en waar ik naartoe wil. Al vrij snel kwam ik tot de conclusie dat ik een betekenisvolle bijdrage wilde leveren aan ons rijke onderwijslandschap. Toen kwam het voorzitterschap van Verus langs; ik ervaarde dat als een geschenk uit de hemel.”

Wat voor rol speelt het christelijk geloof in uw leven?

„Dat is mijn basis; de traditie waarin ik ben opgevoed. De Bijbel en het leven van de Heere Jezus zijn mijn inspiratiebronnen. Er is altijd Iemand Die over mij waakt. Dat geeft mij kracht en hoop. Ik wil die traditie ook mijn twee dochters meegeven. Ik lees hun regelmatig voor uit de kinderbijbel. Hoewel mijn man niet gelovig is, zijn we wel in de kerk getrouwd.”

Wat hebt u met het bijzonder onderwijs?

„Daar ligt mijn eigen basis. Als politicus heb ik altijd het duale onderwijssysteem van openbaar en bijzonder onderwijs verdedigd. Dat past bij onze cultuur en pluriforme samenleving. Daar mogen we trots op zijn. Scholen hebben vrijheid om het onderwijs zo in te richten waarvan ze denken dat dat het beste is voor het kind. Uiteindelijk gaat het om goed onderwijs dat kinderen tot hun bestemming laat komen. Elk kind is een parel in Gods hand. Naast die vrijheid is er tegelijkertijd de kwaliteitsborging door de overheid. Die combinatie koester ik.”

Als het ging over schoolvervoer en acceptatieplicht was het bijzonder onderwijs niet altijd blij met PvdA-Kamerlid Ypma. Denkt u nu anders over deze thema’s?

„In mijn nieuwe rol zal ik zo goed mogelijk proberen de volle breedte van de achterban te vertegenwoordigen. Ik ben weleens kritisch geweest over de kosten van het leerlingenvervoer, maar nu zeg ik dat het schoolvervoer de ultieme consequentie is van artikel 23 van de Grondwet, waarin de vrijheid van onderwijs vastligt. Het bijzonder onderwijs mag niet alleen voorbehouden zijn aan de rijken die wel het eigen vervoer kunnen betalen.

Wat betreft de acceptatieplicht, ligt dat iets anders. Vrijwel alle scholen die bij Verus zijn aangesloten, laten alle kinderen toe. Alleen de Joodse scholen zullen dat niet doen. Dat mag van mij. In hoeverre is een Joodse school nog een Joodse school als daar ook niet-Joodse kinderen op zitten?

Een zeer klein percentage orthodoxe scholen heeft een gesloten toelatingsbeleid. In mijn initiatiefwet daarover stond wel een uitzonderingsbepaling voor scholen die al jaren een consequent en consistent toelatingsbeleid voeren. De soep wordt niet zo heet gegeten als hij is opgediend, zo wil ik maar zeggen.”

In het nieuwe regeerakkoord staat naar verluidt dat scholen aandacht moeten besteden aan het Wilhelmus en dat leerlingen de Tweede Kamer en het Rijksmuseum moeten bezoeken. Wat vindt u daarvan?

„De huidige demissionaire minister van Financiën, mijn partijgenoot Dijsselbloem, heeft in zijn tijd als Kamerlid een mooi rapport uitgebracht. De kernconclusie was dat de overheid gaat over het ”wat”, dus over hetgeen leerlingen moeten weten, maar de scholen over het ”hoe”. Ze hebben dus vrijheid om het onderwijs zo in te richten als zij denken dat het goed is voor hun leerlingen. Verplichte lessen en verplichte bezoeken passen daar niet bij. En waar eindigt dat? Iemand vroeg gekscherend of alle leerlingen straks ook haring moeten gaan eten.”

Hoe ziet u de toekomst van het bijzonder onderwijs?

„Zeventig procent van de Nederlandse kinderen zit op het bijzonder onderwijs. We moeten trots zijn op het bestel. Ik zie de toekomst hoopvol tegemoet. Mensen hebben vandaag de dag behoefte aan scholen die vanuit een christelijke traditie in deze wereld willen staan en kinderen een moreel kompas willen meegeven.”

Zijn er ook bedreigingen?

„Er bestaat een aantal beelden dat niet op waarheid berust. De belangrijkste is dat het bijzonder onderwijs kinderen van buitenlandse afkomst weert. Dat is feitelijk onjuist. De kleur van de school hangt vooral af van de wijk waarin de school staat. Daarmee wil ik niet zeggen dat segregatie geen probleem is. Integendeel. Maar als de oplossing daarvoor gedwongen spreiding moet zijn, dan werk ik daar niet aan mee. Als we dat gaan doen, vrees ik dat we een witte vlucht krijgen uit de steden; zoals dat in Amerika is gebeurd in de vorige eeuw.”

Wat wil u meegeven aan de komende bewindslieden op Onderwijs?

„Laat bijzondere scholen bijzonder zijn. Gun ze de ruimte die ze nu hebben. Verder mogen ze het conceptwetsvoorstel dat regelt dat er gemakkelijker nieuwe scholen gesticht kunnen worden en dat de overheid niet langer kijkt naar de richting van een school, nog wel even in de ijskast laten liggen. Staatssecretaris Dekker wilde dat graag voor de verkiezingen indienen. Dat is hem niet gelukt. En dat is begrijpelijk; het is een ingewikkeld thema. Er sluiten als gevolg van leerlingenkrimp op jaarbasis nu al zo’n honderd scholen, dan moet je het niet gemakkelijker maken om meer scholen te stichten. De consequentie is dat nóg meer scholen de deuren moeten sluiten. Dat heeft grote impact op kinderen.

De liberaal Dekker zag het onderwijs als een markt; hij wilde het economiseren. Met andere Kamerleden heb ik ervoor gezorgd dat de Cito-toets niet doorslaggevend mag zijn bij de schoolkeuze voor het voortgezet onderwijs. Ook zorgden we ervoor dat de kleutertoets verdwijnt. Ik heb achter de schermen geregeld gewapperd met een onderwijsrapport van het wetenschappelijk instituut van de VVD. Daarin staat dat het onderwijs vooral gericht moet zijn op bildung, op vorming. Ik hoop dat de nieuwe bewindslieden van Onderwijs, van welke politieke kleur ze ook zijn, dat laatste goed in hun oren knopen.”

Levensloop Ypma

Drs. Loes Ypma (1980) begon maandag als voorzitter van Verus, de koepelorganisatie van het protestants-christelijk en rooms-katholiek onderwijs waarbij ruim 4000 scholen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs zijn aangesloten. Ze is de opvolger van dr. Wim Kuiper.

Ypma zat van september 2012 tot maart 2017 in de Tweede Kamer voor de PvdA. Daarvoor, van 2007 tot 2012, was ze wethouder in Woerden. Eerder was zij onder meer lerares maatschappijleer en organisatieadviseur/trainer. In 2003-2004 gaf ze leiding aan de Jonge Socialisten, de politieke jongerenvereniging die zich verbonden weet met de PvdA.

In de Tweede Kamer was Ypma onder meer woordvoerder basisonderwijs, speciaal en passend onderwijs en jeugdzorg.

Nieuwe voorzitter Verus: Elk kind een parel in Gods hand

Onderwijs & opvoeding

RD.nl in uw mailbox?