Zondag nam Bertjan van de Lagemaat (37) afscheid als predikant van Viapacis, de protestantse gemeente Beetsterzwaag/Olterterp in Friesland. Zijn gezin –vier kinderen, leeftijden tussen de anderhalf en acht jaar– woont inmiddels in Horsell, ten zuidwesten van het centrum van Londen, zodat de oudste drie kinderen het begin van het schooljaar konden meemaken. Op 1 oktober wordt hij bevestigd als 61e predikant van de Nederlandse Kerk in Londen.

De Dutch Church is een „vrije en open geloofsgemeenschap” in het hart van de City of London, zoals de gemeente zichzelf voorstelt. Bijzonder is vooral dat de gemeente in 1550 is opgericht door vluchtelingen die vanwege hun geloof uit Nederland gevlucht waren voor de Spaanse inquisitie. Daarmee is het de oudste Nederlandstalige protestantse gemeente ter wereld. Koning Edward VI van Engeland verleende de vluchtelingen gastvrijheid en schonk hun een kerkgebouw in Austin Friars, zoals de straat nog steeds heet. Het is een samentrekking van ”Augustinian friary, dat verwijst naar het augustijnenklooster dat in de dertiende eeuw op die plek gesticht werd. De Nederlandse Kerk in Londen komt daar nog elke zondag samen.

Zaadje

„We waren altijd al Engelandminded, mijn vrouw Talitha en ik”, vertelt ds. Van de Lagemaat. Een aantal jaren geleden was hun oog ook al eens op een vacature voor deze plek gevallen. Maar toen waren de kinderen nog te klein, vonden ze.

Ds. Van de Lagemaat was predikant in Ten Boer, bij Groningen, en oriënteerde zich op een andere plek. Dat werd het Friese Beetsterzwaag. „Maar we realiseerden ons dat het buitenland ook een optie was; het zaadje was geplant.” Vorige winter, na vier jaar Beetsterzwaag, kwam er weer een advertentie voor Londen langs. „Natuurlijk zie je dan direct allerlei praktische bezwaren, maar het was een kans om onze droom te verwerkelijken. Dan ga je je verdiepen in zo’n gemeente en je belt eens wat mensen. Toen groeide het besef dat dit weleens een mooie volgende stap kon zijn. Zo is het balletje gaan rollen.”

Na een nadere kennismaking en het leiden van een kerkdienst in Londen werd eind mei duidelijk dat de gemeente „voor Van de Lagemaat ging.” „De gemeente is vrij breed, oecumenisch en tolerant, en daar past iemand bij die uit een wat progressievere hoek van de kerk komt. Ze hadden er net goede ervaringen met een wat jongere predikant –de remonstrantse ds. Joost Röselaers–, en eigenlijk wilden ze wel een predikant die ook een gezin mee zou brengen. De kinderkerk was net weer wat beter gaan lopen, en dat wilden ze ook graag vasthouden.”

Duidelijk is dat ds. Van de Lagemaat geen ervaring heeft als predikant in een grote stad, maar een standaard-dorpspredikant vindt hij zichzelf ook weer niet. Zeker in Beetsterzwaag intrigeerde hem de vraag hoe je ook in een dorpsgemeenschap kunt laten zien dat je er niet alleen voor de eigen mensen bent; hoe je als kerk present kunt zijn in de bredere maatschappelijke omgeving. „Dat kan door je overal te laten zien. Alleen al door de schaal is Londen natuurlijk niet te vergelijken met Beetsterzwaag, maar present zijn op plekken die ertoe doen en het gesprek aangaan, dat principe is hetzelfde.”

Brexit

Uiteraard komt ds. Van de Lagemaat terecht in de commotie rond de brexit. „Vooralsnog overheerst vooral de onzekerheid: niemand weet wat er gaat gebeuren en wat de gevolgen voor hem of haar zullen zijn.” Maar hij weet wel dat er mensen binnen de gemeente zijn die in het lobbycircuit zitten die de brexit het liefst nog willen voorkomen.

Voor hemzelf zal de brexit geen gevolgen hebben zolang hij predikant is in de Nederlandse Kerk. De predikant daar heeft namelijk de status van ”Royal Chaplain to the Queen”, van wie er in Engeland zo’n dertig zijn. Edward Seymour, de man die feitelijk regeerde toen Edward VI koning was vanaf z’n negende tot zijn dood zes jaar later, was de Nederlandse protestanten welgezind en zorgde dat de koning hun in 1550 dezelfde rechten gaf als de Engelse kerk. „Vergeleken met allerlei andere kerken die er later ontstaan zijn, heeft de Dutch Church dan ook een bijzondere positie. En dat geldt dus ook voor de predikant, die in ieder geval op papier de status van een soort hofpredikant heeft die niet direct weggestuurd zal worden.”

>>dutchchurch.org