Volgens prof. Van der Pol wordt tegenwoordig de dood weggedrukt of geromantiseerd, terwijl de middeleeuwers veel meer in de schaduw van de eeuwigheid leefden. De hoogleraar kerkgeschiedenis en symboliek aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in Kampen sprak over ”Wat kan de christenheid vandaag nog leren vanuit de Middeleeuwen?”

Als invalshoek voor zijn referaat koos prof. Van der Pol de beleving van het geloof en de omgang met God in de Middeleeuwen. De hoogleraar wilde zijn hoorders laten kennismaken met geloofsgenoten uit de Middeleeuwen. „Het waren mensen als wij, op zoek naar God.”

Het is niet juist om de geloofsbeleving in de Middeleeuwen als enkel maar duister af te schilderen, zei de spreker. Het lijden van Christus stond in de middeleeuwse geloofsbeleving centraal. De kerkhistoricus gaf aan dat middeleeuwers zoals Aegidius Romanus en Gregorius van Rimini grote kenners waren van Augustinus, zodat op deze wijze de reformatorische spiritualiteit werd voorbereid. In de geschiedenis van de spiritualiteit neemt ook Bernardus van Clairvaux een centrale plaats in. In de late Middeleeuwen is hij een van de meest geciteerde theologen. De geschriften van Maarten Luther bevatten honderden Bernardus-citaten. Calvijn gebruikte zijn preken en de Nadere Reformatie heeft zijn invloed ondergaan.

Volgens prof. Van der Pol is er een zekere ambivalentie bij het terugkijken naar de Middeleeuwen, maar is er zeker lering uit te trekken. De middeleeuwse devoten vestigen onze aandacht op de noodzaak van het gebedsleven en van meditatie, zei hij. „Er wordt in protestantse kring te weinig gemediteerd”, vindt de hoogleraar. „Mediteren met de taal van de Schrift als uitgangspunt zal het geloofsleven in onze tijd zeker verdiepen en intensiveren.”

De Middeleeuwen houden onze tijd de fundamentele sleutelwoorden voor, aldus de Kamper hoogleraar. „Dood is niet zonder meer dood, er is ook gericht, hemel en hel. Er is een andere maatstaf dan het eigen ik.” Vooral de nadruk van de middeleeuwse gelovigen op de hemel en het toekomstige is leerzaam, zei hij. „In onze cultuur ontbreekt het verlangen naar de wederkomst. Het bewustzijn dat er een God is aan wie je persoonlijk verantwoording moet afleggen, is weggesleten. De Middeleeuwen roepen ons ertoe op te verwachten. Een christen die verwacht, is in zijn omgeving een teken van de rust die God schenk. Dat is onze taak.”