De scholen zijn in het hele land weer begonnen. Dat betekent ook weer huiswerk maken voor leerlingen uit de hoogste groepen van de basisschool en alle klassen van het voortgezet onderwijs.

Naar de brugklas gaan is best een grote stap. Er verandert veel voor het schoolkind. Heleen heeft niet meer de hele dag dezelfde juf of meester, maar elk uur een andere docent. Ze maakt lange dagen op school en moet misschien ook nog een stuk naar huis fietsen. Daar wacht haar dan ook nog huiswerk.

Heleen deed op de basisschool nog niet veel ervaring met huiswerk op. Begrijpelijk dat zij er nu aan moet wennen om elke dag voor verschillende vakken thuis aan de slag te gaan. Waarschijnlijk heeft Heleen een mentoruur. Daarin krijgt ze van de klassendocent tips om te leren hoe zij haar schoolwerk het handigst kan aanpakken.

Helen leert gemakkelijker als ze probeert aan te sluiten bij al opgedane kennis. Bij aardrijkskunde of geschiedenis kan zij eerst brainstormen over wat ze al over dat onderwerp weet.

Ook werkt het beter als Heleen talen en andere vakken afwisselt. Na het leren van Engelse woorden maakt Heleen haar biologievragen.

Korte pauzes

Er zijn handige tips om woorden te leren, zoals: drie keer tien minuten leren met korte pauzes ertussen in plaats van een halfuur achter elkaar.

Heleen schrijft de woorden in de andere taal op. Zo onthoudt zij ze beter en leert ze meteen hoe ze die schrijft. Als Heleen veel woorden moet leren, verdeelt ze die eerst. Ze leert steeds vijf woorden, dan de volgende vijf en vervolgens herhaalt ze die allemaal. Dit doet ze net zolang totdat alle woorden in haar hoofd zitten.

Ondanks alle tips zal Heleen zelf moeten ontdekken wat haar leerstijl is. Het is fijn als haar ouders haar hierbij steunen en begeleiden. Kinderen behalen betere resultaten als zij zich gesteund voelen door hun ouders en er thuis belangstelling is voor school. Ook al delen jongeren op deze leeftijd vooral veel met klasgenoten en vrienden, bij hun ouders vinden ze eveneens graag een luisterend oor.

Nut

Heleens ouders kunnen met haar doornemen waarom er eigenlijk huiswerk is. Bepaalde lesstof moet zij leren. Als Heleen goed oplet en aantekeningen maakt tijdens de les, helpt dit al om zich de stof eigen te maken. Thuis gaat zij hiermee verder door te leren en opdrachten te maken.

Werkstukken maken en presentaties houden zijn eveneens middelen om meer te leren over een bepaald onderwerp, informatie te vergaren en te selecteren, ervaring op te doen in het spreken voor een groep en te leren samenwerken met anderen.

Al werkende ontwikkelt Heleen haar verantwoordelijkheidsgevoel: als zij haar werk niet doet, komt ze in de knel door slechte cijfers en moet zij die weer ophalen. Door huiswerk leert een kind plannen en keuzes maken: eerst geschiedenis of eerst Duits leren? Hoe lang van tevoren zal ik beginnen met het leren van de repetitie biologie?

Agenda en ruimte

Het is belangrijk dat Heleen haar agenda gebruikt. Ze moet leren goed te kijken of ze begrijpt wat de leraar opgeeft en dit zo duidelijk mogelijk in haar agenda te noteren. Afkortingen lijken logisch bij het opschrijven, maar kunnen thuis ineens onduidelijk zijn.

De meeste scholen hebben een leerlingen- en een ouderinternetpagina. Daarop zijn het opgegeven huiswerk en behaalde cijfers te zien.

Heleen heeft een rustige ruimte in huis nodig om haar werk te maken en te leren. Als er thuis omstandigheden zijn waardoor dit niet mogelijk is, kan zij misschien langer op school blijven en daar studieruimte gebruiken. Heleens ouders regelen dat dan in overleg met de mentor.

Het is goed voor Heleens ouders om contactmomenten op school te bezoeken en, als er eerder aandachtspunten zijn, hulp te vragen bij de mentor of desbetreffende docent.

Afspraken en planning

Heleen maakt met haar ouders afspraken over het huiswerk. Het werkt goed om hiervoor vaste tijden aan te houden. Veel ouders maken de afspraak dat huiswerk voorgaat en er daarna tijd is voor andere activiteiten.

Het geeft overzicht om samen een planning te maken. Bij een repetitie in het vooruitzicht is het slim het leerwerk niet op de laatste dag te laten aankomen, maar te verdelen over meer dagen. Op een dag met weinig huiswerk werkt Heleen alvast wat vooruit voor een drukkere dag in de week.

Afwisselen van leerwerk en maakwerk, gemakkelijke en moeilijke opdrachten is aan te raden. Het is belangrijk om vaste elementen als muziekles, catechisatie en tijd voor ontspanning eveneens in een planning mee te nemen.

Het inlassen van pauzes tijdens het leren is verstandig. Zo krijgen de hersenen even rust en kan Heleen daarna weer met een fris hoofd verder. Nog even ontspannen voor het slapengaan en niet tot vlak voor bedtijd doorleren is ook goed. Een goede nachtrust is belangrijk.

Overhoren

Heleens ouders kunnen de stof die ze heeft geleerd overhoren. Haar vader kan haar wat vragen stellen over bijvoorbeeld vulkanen, en zij vertelt wat ze daarover weet. Als hij het boek erbij houdt, merkt hij al snel of Heleen de stof beheerst of dat ze nog dingen vergeet. Overigens vindt niet ieder kind overhoren fijn.

Ook al heeft Heleen het vertrouwen dat ze haar leerwerk goed kent en ze goede resultaten zal behalen, dan nog behoeft dat niet het geval te zijn. Als ze slechte cijfers haalt, kunnen haar ouders erop staan haar te overhoren, net zolang totdat ze weer voldoendes haalt voor dat vak.

Als haar gebruik van de smartphone Heleen te veel afleidt, kunnen haar ouders met haar hierover afspraken maken. Heleen leert sneller als ze geconcentreerd werkt, zonder onderbreking van buitenaf.

Vooral in het begin van de middelbareschooltijd is het fijn als ouders opletten hoe het met hun kind gaat. Na enige tijd heeft Heleen waarschijnlijk minder hulp bij haar huiswerk nodig.

Er zijn ook leerlingen die blijvend een steun in de rug nodig hebben met het doen van huiswerk. Als ouders deze hulp niet kunnen bieden, is professionele huiswerkbegeleiding een optie. Hier zijn –soms forse– kosten aan verbonden.

Complimenten

Als Heleen een slecht cijfer heeft gehaald, is het goed als haar ouders rustig reageren en erover praten. „Hoe komt het, denk je? Vond je het moeilijk of had je te weinig geleerd?” Samen met haar vader of moeder bedenkt Heleen dan hoe ze het lage cijfer gaat compenseren. Bij positieve resultaten en goede inzet zijn complimenten op hun plaats. „Fijn zeg, dat het gelukt is om een voldoende te halen. Wat heb jij hard geleerd!”

Huiswerk doen is niet altijd leuk en kan veel tijd kosten, maar kennis en vaardigheden komen niet aanwaaien. Om iets te bereiken in het leven, moet een kind zich inzetten. Het werkt motiverend als ouders met hun kind spreken over het uiteindelijke doel van school. Heeft Heleen al een idee welk beroep zij later wil uitoefenen?

Om zelfstandig te zijn, is het belangrijk een baan te hebben. Daarbij zijn een afgeronde opleiding en studie een vereiste. De basis daarvan legt Heleen nu al op de middelbare school.

Pubers vinden langetermijndenken vaak moeilijk. Mogelijk helpt het als ouders dit onderwerp aan de orde stellen. Dan is huiswerk niet alleen een verplichting om een goed cijfer te halen, maar een middel om zich te ontwikkelen.

Ouders mogen ook best benoemen dat het een groot voorrecht is dat Nederlandse jongeren de mogelijkheid hebben onderwijs te volgen, in tegenstelling tot veel leeftijdsgenoten in andere werelddelen.

Bovendien mag Heleen dagelijks wijsheid en kracht voor het schoolwerk van de Heere verwachten. Het is een Bijbelse opdracht om de van God gekregen talenten te gebruiken en ontwikkelen. Daarover wil Hij ook Zijn zegen geven.

Tips

• Toon belangstelling voor de belevenissen van uw kind op school.

• Vraag welk huiswerk uw kind heeft en of u daarbij kunt helpen.

• Maak samen een planning en verdeel grote opdrachten of repetities over meer dagen.

• Vraag hulp van de mentor als uw kind er samen met u niet uitkomt.

Wilt u reageren of hebt u vragen over opvoeding? Leg ze (anoniem) voor aan de pedagogen Mirjam Blom en Anja Helmink. Dat kan door de situatie en de (gezins)omstandigheden, liefst uitvoerig, te mailen naar: wijs@rd.nl of te sturen naar: RD, t.a.v. redactie Wijs, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.