Tegen keizer en paus

In het Kulturhistorisches Museum in Maagdenburg is tot 28 januari een expositie te zien over de geschiedenis van het Duitse protestantisme. Onder de titel ”Tegen keizer en paus” komen de verschillende godsdienstoorlogen in Duitsland aan de orde. Maagdenburg was ooit een toevluchtsoord voor lutheranen.

Breuk

Bij uitgeverij Walburg Pers verschijnt op 20 september het boek ”De Reformatie. Breuk in de Europese geschiedenis en cultuur”, onder redactie van Huib Leeuwenberg, Henk Slechte en Theo van Staalduine. In het boek geven vijftien kerk- en cultuurhistorici een overzicht van de Reformatie en zijn gevolgen.

Het boek, dat 49,95 euro gaat kosten, begint met een schets van de situatie omstreeks 1500. Boekdrukkunst en humanisme blijken factoren van belang in het ontstaan van de Reformatie. Veel aandacht krijgt de lutherse Reformatie en de verhouding tussen het lutheranisme en de joden en de strijd tussen Luther en de paus.

Ook de Reformatie in de Nederlanden is een belangrijk onderwerp: niet het lutheranisme maar een andere tak van de Reformatie, het calvinisme, werd in Vlaanderen de bevoorrechte godsdienst. Waarom won Calvijn het in onze streken van Luther? Een boeiende conclusie in het boek is dat, toen de strijd tussen Rome en Reformatie onbeslist bleef, de vrijheid van godsdienst een onbedoeld maar belangrijk gevolg is geweest.

Lezing in Nijmegen

In zijn preken en tafelreden komt Luther met name naar voren als een „opgewonden standje”, meent Lutherspecialist Markus Matthias. Uit zijn in het Latijn geschreven wetenschappelijke werk spreekt volgens Matthias een heel andere man: goed beredeneerd, intelligent en gedreven schrijft de reformator onder meer over hoe mensen zichzelf beter leren begrijpen als zij beseffen dat ze vóór God staan. „Luther combineerde Bijbelteksten en de culturele context altijd met zijn eigen ervaring: klopt wat er beweerd wordt wel met de praktijk?”

Op dinsdag 31 oktober houdt Matthias een lezing samen met de filosoof Herman Westerink aan de Radboud Universiteit Nijmegen. De lezing wordt georganiseerd door Radboud Reflects in samenwerking met uitgeverij Damon. Ze begint om 19.30 uur en de toegang is 5 euro.

Matthias geeft in zijn inleidende lezing achtergrondinformatie bij de Reformatie en Luther zelf: wat was de Reformatie precies, en wat waren de gevolgen? Hoe zag het leven van Luther eruit? Herman Westerink analyseert vervolgens het gedachtegoed van Maarten Luther met onder andere een close reading van een fragment uit een van Luthers teksten. Na afloop gaan beide sprekers met elkaar in gesprek onder leiding van programmamaker Liesbeth Jansen.

Wittenberg

De wereldtentoonstelling ”Reformatie in Wittenberg” is „grotendeels” geslaagd, hebben de organisatoren vorige week gezegd tijdens een persbijeenkomst. Tijdens de zestien weken durende tentoonstelling, die tot 10 september duurde, werden er 500.000 bezoekers verwacht. Volgens curator Schneider, die in juli nog meldde dat de kaartverkoop achterbleef, hebben naar schatting in zestien weken tijd 506.000 mensen Wittenberg bezocht.

Een „magneet” is volgens hem het grote 360 gradenpanorama ”Luther 1517” van de kunstenaar Yadegar Asisi, waar 300.000 bezoekers op af zijn gekomen. De 45 concerten trokken in totaal 86.000 geïnteresseerden. De evenementen hebben in totaal 20 miljoen euro gekost. De balans van de inkomsten zal in het najaar worden opgemaakt.