De zaak kwam enige tijd geleden aan het licht naar aanleiding van de grote problemen met bewoners van het woonwagenkamp Vinkenslag in Maastricht. Toen bleek dat de fiscus daar met ondernemers de afspraak heeft gemaakt dat zij slechts 3 procent belasting betalen over hun brutowinst, terwijl het normale tarief 35 procent is. Vervolgens werd bekend dat ook andere personen en bedrijven, zoals Hells Angels en illegale uitzendbureaus, minder of geen belasting betalen.

Op zich valt het -gezien de angst voor fysieke bedreigingen- wel te begrijpen dat de fiscus afspraken maakte, maar toch is het niet goed te keuren. Een dergelijke handelwijze betekent in feite een premie voor onacceptabel asociaal gedrag. Na het bekend worden van de illegale afspraken stak er een storm van protest op. Dat was heel begrijpelijk en terecht, want ook de overheid mag niet met twee maten meten.

Gelukkig nam de fiscus de kritiek ter harte en werd er een diepgaand onderzoek ingesteld. Uit de donderdag gepresenteerde resultaten blijkt dat er honderden illegale afspraken met woonwagenbewoners en anderen zijn gemaakt. Ten opzichte van het totaalaantal belastingaanslagen van ongeveer 15 miljoen per jaar is dat niet zo veel, maar het gaat om het principe. In onze rechtsstaat gelden de beginselen van rechtvaardigheid en gelijkheid. Daarom dient de overheid -en dus ook de Belastingdienst- iedere burger en elk bedrijf gelijk te behandelen.

Door de illegale afspraken is de staat enkele tientallen miljoenen euro’s misgelopen. Verder is er bij woonwagenkampen de afgelopen vijf jaar ongeveer 28 miljoen euro aan belastingen niet geïnd. Dus er is toch een behoorlijk bedrag mee gemoeid.

Het is belangrijk dat er snel een einde komt aan het gedoogbeleid. Het is dan ook positief dat staatssecretaris Wijn donderdag een actieplan bekendmaakte om schoon schip te maken. Dit plan bevat goede maatregelen. Zo zal de Belastingdienst bij het innen van het geld de politie om bijstand vragen. Dat is terecht, want de veiligheid van de medewerkers dient gewaarborgd te zijn.

Het aanpakken van woonwagenbewoners, Hells Angels en dergelijke zal echter niet eenvoudig zijn. De vaak illegale activiteiten van dergelijke personen, zoals wapenhandel en wietteelt, hebben namelijk niet alleen te maken met de belastingen.

Daarom is de kordate opstelling van Wijn hopelijk een signaal voor andere overheidsdiensten om eens te kijken hoe zij met asociale personen omgaan. Nogal wat gemeenten gedogen dat woonwagenbewoners zich niet houden aan regels op bijvoorbeeld het gebied van openbare orde, milieu en ruimtelijke ordening. Soms lijkt er wel sprake van vrijstaatjes. Wat dat betreft geeft burgemeester Leers van Maastricht een beter voorbeeld.

Volgens Wijn is de tijd rijp voor veranderingen. Hij verwijst daarbij naar een recent onderzoek waaruit blijkt dat het aantal Nederlanders dat belastingfraude afkeurt tussen 1991 en 2002 steeg van 46 naar 62 procent. Bij deze gunstige ontwikkeling valt echter wel een kanttekening te maken. Iemand die belastingfraude in het algemeen afwijst, kan er in de dagelijkse praktijk namelijk wel eens anders mee omgaan.

Bijna niemand draagt graag geld af aan de fiscus. Hoeveel burgers vullen daarom hun belastingformulier niet helemaal eerlijk in? Er kan bijvoorbeeld zwart geld in het geding zijn. Wat asociale personen doen, is absoluut niet acceptabel, maar andere vormen van belastingfraude vallen daarmee nog niet goed te praten.