Na eerdere mislukte pogingen begin deze eeuw in Arnhem gaat de Gelderse afvalenergiecentrale ARN luierrecycling nieuw leven inblazen (RD 9-8). Het zou het volgende initiatief zijn in het circulair maken van de Nederlandse afvalsector. Als alle Nederlanders hun luiers en incontinentiemateriaal inleveren om te laten recyclen, is de recyclingquote 5 procent hoger.

Leidde het vorige initiatief tot papierpulp en kunststof, nu zou recycling van luiers en incontinentiemateriaal ook moeten leiden tot biogas, waar weer groene energie uit te krijgen is. Belangrijk daarvoor is een nieuw procedé, waarin „een vat vol met vieze luiers” minutenlang onder hoge druk (40 bar) en hoge temperaturen (250 graden) wordt gebracht. Deze extreem hoge temperatuur is ook nodig om alle medicijnresten af te breken. Dit zou volgens de ontwikkelaar van deze techniek, Willem Elsinga, leiden tot „veel extra biogas” en ook een CO2-besparing.

Restwarmte

Dat een ontwikkelaar als Elsinga zijn uitvinding verdedigt, is nog tot daar aan toe, maar laat hij niet aankomen met de uitspraak dat het klimaat hiermee gediend is. Wie nuchter de feiten beschouwt, moet concluderen dat de klimaatdoelstelling verder uit beeld komt door het luierrecyclingproject van de ARN.

In dit procedé moet eerst heel veel restwarmte uit de afvalcentrale gebruikt worden om er een beetje energie in de vorm van biogas voor terug te krijgen. De bewering dat daarmee een belangrijke CO2-besparing wordt gerealiseerd, is dan ook onjuist. Misschien kunnen de commissarissen van ARN, die inmiddels hebben ingestemd, eens nagaan wat de enorme CO2-besparing zou zijn als deze restwarmte besteed werd aan de verwarming van huizen of gebouwen.

Helemaal krom is dat de ARN de begroting voor dit project weet rond te krijgen door een subsidie voor het winnen van biogas. Het kan toch niet zo zijn dat een klimaatsubsidie om energie uit biogas te halen, besteed wordt aan dit project, waar je heel veel energie in moeten stoppen om er relatief weinig energie voor terug te krijgen.

Een overheid die het halen van de Parijse klimaatdoelstellingen boven aan de beleidsagenda heeft staan, zou deze subsidie ogenblikkelijk moeten stoppen en dit geld moeten besteden aan zaken die de klimaatdoelstelling wel dichterbij brengen.

Aanzienlijke kosten

Volgens het artikel zouden ouderen en gezinnen met jonge kinderen voortaan hun luiers en incontinentiemateriaal moeten deponeren in containers vlak bij een kinderdagverblijf, winkel of school. De ARN zou bezig zijn om gemeenten in het rivierenland ertoe te bewegen om aparte inzamelingssystemen voor luiers en incontinentiemateriaal op te zetten. Wie voor deze aanzienlijke kosten opdraait, wordt niet duidelijk. Dit hoeft ook niet, want volgens de ARN gaat het vooral om het bijdragen aan het kwantitatieve recyclingdoel.

De grenzen van dit Van Afval Naar Grondstof (VANG)-beleid komen echter steeds meer in zicht. Het zo veel mogelijk recyclen lijkt een ‘heilig’ doel te worden, terwijl de milieuopbrengsten beperkt zijn en bij luiers zelfs fors negatief. Dat zouden gemeentebesturen zich moeten realiseren, voordat zij hiermee aan de slag gaan.

De auteur is hoogleraar bestuur en economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.