Dementie reden voor euthanasie
UTRECHT - Dementie is onder strikte voorwaarden een geldige reden voor euthanasie. Artsen moeten „een degelijk onderbouwde diagnose” aanleveren waaruit blijkt dat de betrokken patiënt ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijdt.
Dat heeft het college van procureurs-generaal geschreven in een brief aan de artsenorganisatie KNMG. Deze beleidslijn is vorig jaar oktober reeds door het college goedgekeurd en heeft de instemming van minister Donner van Justitie (CDA). ChristenUnie-fractievoorzitter Rouvoet en zijn SGP-collega Van der Vlies hebben ondertussen schriftelijke vragen gesteld aan de bewindsman over de kwestie, die donderdagmorgen via de Volkskrant in de openbaarheid kwam.Aanleiding voor de procureurs-generaal om zich over dementie en euthanasie te buigen, was de melding van een arts dat hij een 64-jarige met een beginnende dementie had geholpen bij zelfdoding. Het vooruitzicht dat de betrokkene net als zijn ouders dement zou worden, was voor hem ondraaglijk.
Het college van procureurs-generaal meent dat de diagnose Alzheimer onvoldoende indicatie is om over te gaan tot hulp bij zelfdoding of euthanasie, tenzij sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden. Het college besloot vorig jaar tot een voorwaardelijk sepot in de zaak van de 64-jarige man. Er was sprake van uitzichtloos lijden, er was een verzoek, er was een consulent geraadpleegd en de uitvoering had conform de zorgvuldigheidseisen plaatsgevonden, aldus een woordvoerster van het college donderdagmorgen in een reactie. De vraag of er sprake was van ondraaglijk lijden werd echter niet afdoende beantwoord.
In het geval van de Alzheimer-patiënt is niet aan álle toetsingscriteria voldaan, aldus de woordvoerster. Het college achtte deze onzorgvuldigheid echter niet ernstig genoeg om een strafrechtelijke vervolging in te stellen. De voorwaarde bij het voorwaardelijke sepot is dat de betrokken arts zich niet opnieuw schuldig maakt aan onzorgvuldig handelen in een zaak van actieve levensbeëindiging.
De kamerleden van ChristenUnie en SGP vinden dat onbegrijpelijk en willen opheldering van Donner. Omdat de arts niet aan alle zorgvuldigheidseisen heeft voldaan, zou er juist wel tot vervolging overgegaan moeten worden.
Krachtens een uitspraak van de Hoge Raad kan ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden een reden zijn voor euthanasie en hulp bij zelfdoding. Voorwaarde is onder meer dat een tweede arts een gesprek met de aanvrager moet voeren. De Tweede Kamer staat heel huiverig tegenover euthanasie en hulp bij zelfdoding in geval van dementie, zo bleek tijdens een kamerdebat over de laatste wijziging van de euthanasiewet, twee jaar geleden.
De artsenorganisatie KNMG vindt dat er een politieke en maatschappelijke discussie gevoerd moet worden over euthanasie bij dementerenden. De KNMG neemt daarvoor zelf het initiatief. Donderdagmiddag hield de organisatie een congres waar is gedebatteerd over de knelpunten in de euthanasiewetgeving. Het op verzoek doden van mensen met dementie was daarbij een van de aandachtspunten.
Volgens KNMG-voorzitter Holland is er sprake van een groot dilemma. Iemand kan in een wilsverklaring vastleggen dat hij euthanasie wil als hij zijn familie niet meer herkent. „Als hij eenmaal dement is en in het verpleeghuis woont, drinkt hij gezellig koffie en rookt hij een sigaartje. Moet je dan euthanasie toepassen op grond van die eerdere wilsverklaring?” zo vraagt Holland zich af.
De KNMG wil verder duidelijke regels voor de toepassing van terminale sedatie, waarbij artsen aan patiënten middelen toedienen om hen slapend te houden. Soms overlijdt een patiënt in bewusteloze toestand. Volgens Holland gebruiken artsen sedatie soms als alternatief voor euthanasie omdat ze dan de dood van een patiënt niet hoeven te melden bij een toetsingscommissie.
Staatssecretaris Ross van Volksgezondheid zal op korte termijn met de KNMG gaan overleggen om regels op te stellen voor terminale sedatie. Dat verklaarde de bewindsvrouw woensdag in de Tweede Kamer tijdens het wekelijkse mondelinge vragenuur. ChristenUnie-fractievoorzitter Rouvoet vindt dat euthanasieverzoeken afgewezen moeten worden als terminale sedatie een alternatief is.