De directe spanning over een gewapend conflict tussen Noord-Korea en de Verenigde Staten lijkt de laatste dagen iets te zijn verminderd. Kim Jong Un stelt zijn plan om raketten af te vuren in de richting van het eiland Guam, voorlopig uit. En president Trump heeft hem geprezen voor dit „zeer wijze en weldoordachte besluit.” Maar uitstel is geen afstel.

Guterres wil in gesprek met Rusland, Japan, de VS, China en Noord- en Zuid-Korea. „De oplossing van deze crisis moet van politieke aard zijn”, aldus de VN-topman. Daarin heeft hij gelijk: het alternatief is immers oorlog en daar heeft niemand iets aan.

Over het nut (en vooral het onnut) van de Verenigde Naties wordt al tientallen jaren gedebatteerd. Daar is ook alle reden toe. De VN vormen een zeer ondoelmatige organisatie, die zich heel makkelijk op sleeptouw laat nemen door progressief links (om Ierland te manen abortus toe te staan) of de Arabische landen (om voor de zoveelste keer Israël de mantel uit te vegen).

Maar nu zet Guterres zich in elk geval in voor de kern van de VN. Het is een platform om conflicten op te lossen. Zonder zo’n forum zou overleg veel moeilijker zijn en zou een conflict eerder tot oorlog leiden.

Deel van de VN-spelregels is echter ook dat er voor het gebruik van militair geweld tussen landen toestemming van de VN-Veiligheidsraad nodig is. Als belangrijk lid van de VN moet de Amerikaanse regering dus naar de Veiligheidsraad voordat ze iets tegen Noord-Korea kan ondernemen. De afgelopen jaren hebben de VS binnen de Veiligheidsraad wel steeds samenwerking gezocht om Noord-Korea gezámenlijk te verlokken het kernprogramma te staken en op te houden met rakettesten. Maar nu het gaat over militair geweld doet het Witte Huis alsof het daar alleen over gaat.

Voor een trots land als de VS voelt de VN-route als een vernedering. Amerikanen hebben het gevoel dat de nationale rechtsorde veel beter is toegesneden om uit te maken wat recht en krom is dan de VN. De VS zijn een democratie, terwijl internationaal veelal het recht van de sterkste geldt. Het idee van een VN-wereldregering is altijd een droom (of juist nachtmerrie) gebleven. De VN zijn voor de VS van tijd tot tijd prima bruikbaar als instrument, maar de zeggenschap over Amerikaanse troepen blijft toch echt in Washington.

Om als grootmacht bij de VN toestemming te vragen om het gevaar Noord-Korea te bestrijden, vraagt dus enige zelfverloochening. Toch zitten hier een paar andere kanten aan. Om te beginnen een formele: het VN-Handvest is opgenomen in de nationale rechtsorde van de VS, dus heel ‘buitenaards’ is dat internationale recht niet. En verder een politieke: de VS willen toch hopelijk niet opnieuw heel veel goede vrienden kwijtraken. Door de Irakcrisis in 2003 heeft het land veel vrienden verloren.

Als de president die met de slagzin ”America first” het Witte Huis binnenliep, ook nog hecht aan leiderschap in de wereld, zal hij dus de VN-route moeten volgen.