Zaterdag. Donald Trump landt met zijn presidentiële helikopter, de Marine One, op het vliegdek van de USS Gerald R. Ford. De Amerikaanse president neemt in Norfolk, Virginia, het gloednieuwe supervliegdekschip in gebruik. Onder luid tromgeroffel hijst een matroos de Amerikaanse vlag in de mast van de CVN 78, de nucleair aangedreven oorlogsbodem.

Amerika geeft met dit geavanceerde vliegdekschip „een 100.000 ton zware boodschap” aan de wereld, zegt Trump in z’n toespraak voor 10.000 genodigden. „Moge God dit oorlogsschip zegenen en leiden en iedereen die met haar zal varen. God bless America.”

Vliegdekschepen vormen de ruggengraat van de US Navy en zijn van groot strategisch belang in de Amerikaanse buitenlandpolitiek. Met tien vliegdekschepen, inclusief jachtvliegtuigen, zijn de VS in staat 85 procent van de wereld en 95 procent van de wereldbevolking te bereiken.

De eerste vraag van een Amerikaanse president bij het uitbreken van een gewapend conflict ergens ter wereld luidt: „Where are the carriers…?!” Alleen de aanwezigheid van een vliegdekschip is vaak al afschrikwekkend genoeg om tegenstanders hun vijandelijkheden te laten staken.

Indrukwekkend

Ongeveer alles aan het gloednieuwe Amerikaanse vliegdekschip is indrukwekkend. De afmetingen –lengte dik 333 meter, breedte bijna 77 meter– zijn immens. Een beetje fregat, toch ook niet de kleinste, oogt als een sloepje naast zo’n grote jongen.

De USS Ford kan onderdak bieden aan pakweg negentig jachtvliegtuigen en helikopters, inclusief F/A-18E/F Super Hornets en F-35C’s, de vliegdekschipvariant van de JSF. In niet-oorlogssituaties bevinden er zich zo’n zeventig toestellen aan boord, waaronder een handvol onbemande.

Het supervliegdekschip is zo veel mogelijk stealth ontworpen om minder op te vallen op radar. De carrier kent een kleinere controletoren (island), die bovendien verder naar achteren is geplaatst dan bij zijn voorgangers. Hiermee ontstaat er meer ruimte om de jachtvliegtuigen bij te tanken en van nieuwe wapens te voorzien. Het aantal vluchten (sorties) kan worden opgeschroefd van 140 naar 160 per dag.

De US Navy heeft in de supervliegdekschepen van de Fordklasse drie enorme liften laten bouwen om de vliegtuigen uit het ruim naar het dek te hijsen. De huidige generatie vliegdekschepen in de Nimitzklasse kent vier liften. De voorste is in het ontwerp gesneuveld, omdat deze nauwelijk werd gebruikt.

Voor de aandrijving beschikt de USS Ford over twee kernreactoren van 600 megawatt. Het vliegdekschip kan hiermee een topsnelheid van dik 30 knopen bereiken, ruim 55 km/uur. Een fregat moet moeite doen om de Ford op volle snelheid bij te benen.

De nieuwe krachtbronnen, die twintig jaar kunnen opereren zonder bij te tanken, produceren drie keer zo veel elektriciteit als hun voorgangers. De extra capaciteit is nodig om de toegenomen hoeveelheid elektronica aan boord van stroom te voorzien. Evenals de toekomstige laserwapensystemen of elektromagnetische railguns.

Geen stoom

Vliegdekschepen beschikken over katapulten om vliegtuigen vanaf het vliegdek weg te schieten. De Amerikaanse marine kiest bij de USS Ford voor het eerst niet voor stoom, maar voor een elektromagnetisch systeem, de Electromagnetic Aircraft Launch System.

President Trump riep de marine onlangs nog ertoe op terug te keren naar stoom. Het elektromagnetische concept kost volgens de commander in chief „honderden miljoenen dollars extra en werkt niet goed.” Zaterdag prees de president de geavanceerde systemen aan boord.

Het aantal opvarenden op de nieuwe oorlogsbodem is –relatief– bescheiden. De US Navy slaagt erin, dankzij automatisering en efficiencyverbetering, het aantal opvarenden beperkt te houden tot pakweg 4550 (inclusief vliegers), ongeveer de helft van het totaalaantal manschappen bij de Koninklijke Marine. Het aantal opvarenden is een stuk minder dan de 6000 matrozen op één schip in de Nimitzklasse.

Operationele inzet van het supervliegdekschip laat nog even op zich wachten, omdat de marine de USS Ford verder moet afbouwen. Met de indienststelling van de USS Ford beschikken de VS over het meest geavanceerde vliegdekschip ooit. Vijanden beven als een rietje als dit schip aan de horizon verschijnt, aldus Trump. „Amerika komt en Amerika komt krachtig.”

US Navy neemt USS Gerald R. Ford in dienst

De USS Gerald R. Ford –vernoemd naar de 38e Amerikaanse president– is de eerste van tien vliegdekschepen in de nieuwe Fordklasse van de Amerikaanse marine.

Oud-president George W. Bush geeft in 2008 opdracht voor de bouw van een nieuwe generatie vliegdekschepen, ter vervanging van de Nimitzklasse. De levensduur van de huidige vloot vliegkampschepen, waarvan de eerste dateert uit 1968, komt in zicht. Eentje, de USS Enterprise, is vijf jaar geleden al buiten dienst gesteld.

De Amerikaanse marine steekt zo’n 3,9 miljard euro in onderzoek naar een vliegdekschip, dat voor het eerst in 42 jaar volledig nieuw is ontwikkeld. De indienststelling van de USS Ford –oorspronkelijk gepland voor 2015– loopt door de gecompliceerde, nieuwe technologie veel vertraging op.

Het nieuwe vliegdekschip loopt eind 2015 van stapel bij scheepswerf Northrop Grumman Newport News. In april heeft de USS Ford een uitgebreide reeks testen ondergaan.

Eén supervliegdekschip slokt een slordige 10 miljard euro op, iets meer dan de totale Nederlandse defensiebegroting. De US Navy schat de exploitatiekosten op 6 miljoen euro per dag. Ter vergelijking: Zr.Ms. Rotterdam kost pakweg 10 miljoen euro per jaar.

De Amerikaanse marine verwacht over vijftig jaar voor de vliegdekschepen van de Fordklasse 3,5 miljard euro minder kwijt te zijn dan aan de carriers in de Nimitzklasse. Niet alleen dankzij minder opvarenden en meer automatisering, maar ook door meer gebruik te maken van technologie uit de civiele scheepvaart.