De Historische Vereniging Werkendam grijpt haar 25-jarig bestaan aan om zo’n 1300 portretfoto’s van inwoners uit de jaren 40 van de vorige eeuw te publiceren. Een jaar of twintig terug kwam de gemeente ze tegen bij een opruimactie.

Via de gemeentebode kwamen ze bij de vereniging terecht, vertelt oud-bestuurslid Baggerman. „We waren er erg blij mee, hebben ze gedigitaliseerd en er zo veel mogelijk namen, geboortedata en andere gegevens bij gezocht. We liepen al jaren met het idee rond er wat mee te doen.”

Trilogie

Iedereen van 15 jaar of ouder moest in 1941 op last van de Duitsers twee foto’s laten maken. Eén kwam er op het persoonsbewijs terecht, de andere in het gemeentearchief. „Sommige gemeenten publiceren de foto’s op hun site. Wij vonden ons jubileum een mooie gelegenheid om er een boek aan te wijden. Dat paste ook bij de vorige uitgaven: eerst de straten, toen de winkels, nu de personen. Daarmee is de ‘trilogie’ compleet”, vertelt Baggerman.

Volgens het oud-bestuurslid van de vereniging is het traditie om rond een lustrum een boek uit te geven. „In het straatnamenboek van tien jaar geleden wordt uitgelegd waar die namen vandaan komen. Vijf jaar terug hebben we een boek, ”Effe naor straot”, gewijd aan winkels die in de loop der jaren zijn verdwenen.”

Monnikenwerk

Het kostte Baggerman en zijn collega’s vele uren om de pasfoto’s aan de hand van een oude plattegrond te koppelen aan adressen en ook nog eens alle gegevens te verifiëren. „Het was een enorme klus: we zijn er met vier personen bijna twee jaar mee bezig geweest. Maar we zijn trots op het resultaat.”

Het monnikenwerk leverde een kloek boekwerk op van veertien hoofdstukken: voor elke straat één, zodat buren van weleer bij elkaar staan. Het boek bevat ook zo’n honderd foto’s van straten en beroepen uit die tijd.

In het boek zijn 1300 Werkendammers geportretteerd en 5000 inwoners bij name genoemd. „We hebben een apart hoofdstuk voor de schippers; daar waren er destijds vijftig van in het dorp. Aan sommige inwoners hebben we wat meer aandacht besteed, zoals aan verzetsheld Piet van den Hoek, die de Militaire Willemsorde ontving.”

Bij het samenstellen van het boek vielen Baggerman een paar dingen op. „De gezinnen waren destijds nog relatief groot: een gezin met tien kinderen was niets bijzonders. Daarnaast was de kindersterfte hoog: veel kinderen overleden op jonge leeftijd. In sommige gezinnen kwamen we drie of vier keer dezelfde naam tegen: kinderen kregen de naam van hun overleden broertje of zusje. Soms werd dat een paar keer herhaald.”

Er is veel belangstelling voor het boek. „Het is het feest van herkenning. Inwoners zien op één of twee pagina’s hun hele familie bij elkaar staan. Die paar bladzijden alleen zijn al aanleiding om het boek te kopen.”

Opleving

Baggerman constateert dat de interesse in het verleden toeneemt. „Er is een opleving van het historisch besef. Dat zie je overal in het land, en zeker ook in Werkendam.”

De Werkendammer heeft al plannen voor een volgend boek. „De grens tussen Werkendam en De Werken liep dwars door het huidige dorp Werkendam. We hebben nu alleen de inwoners van Werkendam bij elkaar gebracht. We denken erover na ook zo’n boek over De Werken en Sleeuwijk te maken. Alleen kost dat nog meer tijd, omdat we niet over foto’s van die inwoners beschikken.”

”Werkendam en haar inwoners rond 1940”; 400 blz.; € 29,90. Het boek is te koop via historiewerkendam.nl.